Fietsen op Madagaskar | Een bijzondere reiservaring op een uniek eiland

Ploeterend door het rode mulle zand, proberen we ons door het dorp te worstelen waar we door een groeiende groep krijsende, cadeaus en bonbons eisende kinderplaag worden belaagd. Fietsen is onmogelijk door het losse zand. Tot grote hilariteit van de joelende kinderschare duwen en trekken we ons zwetend voort. Als Mette haar stuurtas opent om iets te pakken, is dat het signaal om in de aanval te gaan. In een flits zijn er minimaal 80 kinderhandjes in verdwenen.

Er wordt geduwd en getrokken. Er worden rake klappen uitgedeeld. Allemaal willen ze cadeaus, maar die hebben we niet. We willen weg uit deze kinderhel. De zandbak wordt alleen maar dieper. We zijn gestrand. We geven ons gewonnen, we moeten terug.

Hier is helemaal niets

Tot Ihosy fietsen we door een land vol mensen en terrassen met rijst. Daarna verandert het land. Na een laatste pittige klim, fietsen we met de wind in de rug over een uitgestrekte vlakte vol wuivend geel hoog gras onder een diepblauwe hemel. Op het vasteland van Afrika zou dit de plek zijn geweest voor grote beesten. Hier is helemaal niets!

Maar zelfs in deze leegte, in dit landschap zonder bomen, lopen her en der wat mensen met bossen hout op hun hoofd. Kilometers hebben ze moeten lopen om weer een dag te kunnen koken. Langs de weg af en toe een groepje mensen, die geduldig wacht op een lift. Hoe gaan deze mensen met al hun bagage ooit passen in de overvolle taxi-brousses die ons passeren? Hoe zuidelijker we komen, hoe hoger het dak is volgeladen met bagage en beesten.

Afdalen naar het droge land

Van het hoge plateau met vruchtbare rode aarde, dalen we door de graslanden van Madagaskar af naar het droge land. Hier geen rijst, maar maniok waar de mensen van leven. Kuddes met zeboe worden begeleid door mannen met geweren. In deze regio geldt het stelen van zeboe als bewijs van mannelijkheid. Een beetje huwelijkspartner heeft daarvoor ook in de bak gezeten. Hoe meer gestolen, hoe meer vrouwen je jezelf kunt veroorloven.

Ten oosten van Isalo is er een andere inkomstenbron: hier worden edelstenen (saffieren) gevonden. De prijs is hoog en daarom zijn hier gelukszoekers uit alle delen van de wereld neergestreken. Hier zien we de eerste machines die we in weken hebben gezien: meegebracht door de Chinezen en de Arabieren om de grote stenen op te graven. De Malagasy gebruiken hun blote handen voor het graven van diepe gaten om er aan touwen in af te zakken. Op zoek naar een steen om uit de armoede te komen.

De eerste baobab

De modder en de klei maken plaats voor roodbruin zand, waartussen hier en daar de eerste baobab is te ontdekken. Verspreid staan bomen met kronen als wortels en kromme stammen. Het is een land waarin we steeds meer cactussen zien. Elke plant lijkt hier prikkelbaar. Onder grote stenen leven slangen, schorpioenen en sissende kakkerlakken met prehistorische afmetingen. Hier geen kuddes zeboe, maar geiten die zich ontfermen over de stekelige ondergroei.

De dorpen met lemen huizen van eerder zijn verdwenen. Hier bestaan de dorpen uit groepjes huizen van riet en stro met daartussen een stralend witte kerk en af en toe een moskee. Elk dorp barst uit haar voegen van de vele kinderen die er wonen. Allemaal schreeuwen ze ‘salut vazaha’ in plaats van het ‘bonjour vazaha’ dat we eerder hoorden. De kinderen lijken te denken dat we ‘madame bonbon’ en ‘monsieur cadeau’ heten. Bonbon en cadeau groeten vrolijk terug.

Minimaal de helft van de bevolking loopt in het oranje T-shirt met de beeltenis van de kandidaat die in januari de presidentsverkiezingen heeft gewonnen. Bij gebrek aan jassen wikkelen de mensen zich in dekens als het buiten nog fris is. Een stoere zwarte man omwikkeld met een roze Hello Kitty deken is geen ongewoon gezicht. Veel vrouwen hebben hun gezichten met modder ingesmeerd als bescherming tegen de zon, soms voorzien van een artistiek motief.

Tijd om rustiger aan te doen

Na de ruim 1.000 kilometer die we hebben afgelegd om van Tana naar Tulear aan de Indische Oceaan te komen is het tijd om het wat rustiger aan te doen. Al fietsend door Madagaskar zijn we gestuit op een paar problemen waar we geen rekening mee hebben gehouden. Kamperen is hier bijna niet te doen vanwege de mensen die overal lijken te wonen. Fietsen in het donker is nooit een goed idee, maar in dit land simpelweg onverstandig vanwege de reële kans op berovingen.

Helaas naderen we op het zuidelijk halfrond de kortste dag van het jaar, wat betekent dat we maximaal 10 uur hebben om van het ene naar het andere hotel te fietsen; regelmatig een afstand van meer dan 90 km. Met al het reliëf en het beperkte daglicht is dat vaak een uitdaging. Aan de kust hopen we het nu wat rustiger aan te doen. Met kortere etappes door gebieden met minder mensen. Maar helaas strandt onze eerste poging terwijl we worden belaagd door honderd kinderen die iets van ons willen: ‘Donnez moi un cadeau!’

Jeroen Kleiberg

Al jaren ben ik met grote regelmaat op reis. Op zoek naar het avontuur, nieuwsgierig naar het onbekende, geïnteresseerd in het alledaagse. Ik wil ontdekken en verkennen. Ik ben al op veel plekken geweest, maar op de meeste nog niet. Fietsen doe ik graag, maar niet altijd en overal. Ik leg mijn reizen vast in beeldende verhalen en sprekende foto’s. Ik ben schrijver, fotograaf en avonturier en inspireer mensen met andere ogen te kijken.

www.bestemmingonbekend.nl

Reizen naar USA en Canada

---