Trillend op m’n benen
Het is oktober 2017 als ik deelneem aan een Mountain Skills training in Ierland.
Ik zie het als een eerste stap naar het waarmaken van mijn droom: werken in de ruige bergen van dit prachtige, groene land. Jarenlang heb ik me al afgevraagd of ik dit wel durf. Kan ik dat wel? Zomaar mijn veilige baan in het onderwijs opgeven en die inruilen voor een onzeker bestaan in een ander land? Van nature ben ik een voorzichtig persoon. Eerlijk gezegd is dat nogal zacht uitgedrukt; ik kan nogal angstig zijn en uitgaan van de beren op de weg. Precies dát is wat me tijdens de training weer treft: trillend op m’n benen sta ik mezelf halverwege een steile grashelling af te vragen wat ik in hemelsnaam aan het doen ben. Paniekgedachten vliegen door mijn hoofd: “Wat als ik val? Ik kan wel doodgaan!”.
trillend op m’n benen sta ik mezelf halverwege een steile grashelling af te vragen wat ik in hemelsnaam aan het doen ben
Mijn lichaam reageert op deze gedachten door compleet te bevriezen. Ik durf geen stap meer voor- of achteruit te zetten en het enige wat nog wél lukt, is stevig vloeken en jammerend roepen om hulp. Het wordt tijd om aan mezelf toe te geven dat ik hoogtevrees heb. Handig, als je net denkt aan een carrièremove richting de bergen…
Helpende gedachte
Terug in Nederland besluit ik dat ik mezelf maar eens uit m’n comfortzone moet slingeren en de angst aan moet gaan. Immers, als ik écht verder wil met het najagen mijn dromen, moet ik niet bij de eerste tegenslag de handdoek in de ring gooien. Een aantal weken peins ik over een benadering die bij me past. Ik heb namelijk niet iedere dag een steile berghelling tot mijn beschikking. En eerlijk gezegd ga ik dat oefenen liever nog even uit de weg; véél te eng.
Gek genoeg krijg ik voor het eerst een ingeving over het aangaan van mijn probleem tijdens een training die ik volg over leerlingen met faalangst. Daar wordt me verteld dat aan een gevoel altijd een gedachte vooraf gaat. In mijn geval gieren op zo’n helling de paniekgedachten door mijn hoofd en bevries ik op basis van die gedachten. Het is ook niet echt een leuk idee om nog een stap te zetten als je jezelf net hebt wijsgemaakt dat je dan te pletter gaat vallen tegen die rots die twintig meter lager ligt. Gelukkig is zo’n innerlijk proces te keren. Op je gevoel heb je vaak weinig invloed. Je gedachten daarentegen zijn wél te sturen. De kunst is om na te denken over een helpende gedachte die je in een spannende situatie bij de les houdt, zodat het heftige angstgevoel niet gaat overheersen.
Op je gevoel heb je vaak weinig invloed. Je gedachten daarentegen zijn wél te sturen
Al tijdens die cursusdag denk ik na over mijn mogelijke helpende gedachte. De belangrijkste boodschap voor mezelf is dat ik me stap voor stap moet richten op mijn taak.
Face your fears
Met iets meer zelfvertrouwen keer ik een paar maanden later terug naar Ierland. Stiekem besef ik echter heel goed dat het bijstellen van je gedachten in een klaslokaal nog niet echt van het kaliber ‘face your fears’ is. Het wordt tijd voor het echte werk. Daarvoor heb ik de hulp ingeroepen van Nathan, mijn Mountain Skills trainer en tevens eigenaar van buitensportbedrijf Outdoors Ireland. Gehuld in een zorgvuldig geselecteerde bergsportuitrusting en met mijn helpende gedachte als mantra volg ik de kalme Nathan richting een steile helling in de Caha Mountains. Wat me enerzijds geruststelt en anderzijds frustreert is het feit dat Nathan op zijn groene regenlaarzen geen enkel probleem lijkt te hebben met de drassige grond van de Ierse bogs. Zelfs met mijn stevige gore-tex bergschoenen en opperste concentratie struikel ik meerdere malen over de ongelijke grond. Ik moet duidelijk nog veel leren.
Aan het begin van de middag bereiken we de trainingsgrond waar ik om gevraagd heb: we zien een steile, rotsachtige berg voor ons die her en der begroeid is met gras. Nathan leert me om altijd eerst vanaf een flinke afstand naar zo’n helling te kijken. Je hebt dan een beter zicht op mogelijke routes dan wanneer je aan de voet van de berg staat. Het is dus zaak om met een plan naar boven te gaan en op zijn minst één alternatief te bedenken.
We stippelen onze route uit en besluiten voor een koers te gaan die ons tussen de gladde, grote rotspartijen door recht naar boven leidt. Wij zullen voornamelijk gras en gruis gaan tegenkomen. Ondanks Nathans kalmte voel ik de spanning al bij aanvang door mijn lijf sidderen. Toch lukt het me om mijn gedachten de baas te blijven en semi-enthousiast de weg naar boven te vervolgen.
Ondanks Nathans kalmte voel ik de spanning al bij aanvang door mijn lijf sidderen
Totdat we op een punt uitkomen waar de rotsen zich anders manifesteren dan gedacht. Nathan geeft aan dat we ons oorspronkelijke plan los moeten laten en voor een alternatief moeten gaan. “Oké, allemaal leuk en aardig,” denk ik, “maar zó hadden we het niet bedacht!”. De stress baant zich in sneltreinvaart een weg door mijn gespannen lijf en even weet ik niet meer wat ik moet doen. Gelukkig blijft Nathan zijn kalme zelf en nadat ik weer wat bedaar, leert hij me een zeer waardevolle les.
Leve de risicoanalyse!
In de bergen heb je altijd te maken met een zekere mate van onvoorspelbaarheid. Een voorzichtige houding of zelfs een gematigde angst kunnen je behoeden voor het nemen van grote risico’s en zijn daarmee zeer waardevol. Tenzij de angst zich tegen je gaat keren natuurlijk, zoals bij mij het geval is. Om dat te voorkomen kun je een risico-inschatting maken. Steeds wanneer je niet zeker weet of het slim is om een bepaalde richting in te gaan, stel je jezelf twee vragen. Allereerst wil je weten wat de kans is dat je valt. Ten tweede wil je weten wat de consequentie is van een eventuele val. Beide vragen beantwoord je met laag, gemiddeld of hoog. Zodra je de vraag twee keer met medium beantwoordt of zelfs met medium en hoog, weet je dat je een alternatief moet zoeken. Voor het idee: “laag” betekent dat je hooguit een blauwe plek oploopt, bij “medium” is de kans groot dat je iets breekt en “high” wil zeggen dat je een val met de dood moet bekopen.
Zodra je de vraag twee keer met medium beantwoordt of zelfs met medium en hoog, weet je dat je een alternatief moet zoeken
Gek genoeg helpt deze analyse me direct bij het afwenden van totale paniek. Ik vind het prettig om een voor mij gegronde keuze te maken en daarmee een veilig gevoel te creëren. Nathan en ik bepalen op basis van onze bevindingen een alternatieve route en vrij gemakkelijk weet ik ook het laatste deel van de klim te voltooien.
Uiteraard realiseer ik me dat bovenstaande gradaties zeer relatief zijn. Een angsthaas als ik zal een situatie sneller als levensgevaarlijk inschatten dan een waaghals die graag de risico’s opzoekt. Toch ga ik met een goedgevulde rugzak en een positief gevoel naar huis. Ik kijk al uit naar een volgend moment waarop ik mijn opgedane kennis kan gaan testen. En volgens mij hoef ik daarvoor helemaal niet zo lang te wachten. Op die plannen om mijn leven om te gooien valt vast ook een mooie risicoanalyse los te laten.
Lees hier alle reisverhalen van onze reporters
