Reisverslag: de avontuurlijke Salbit Westgraat in Zwitserland beklimmen

De avontuurlijke Salbit Westgraat beklimmen

Een reisverhaal van Silvia Mertens

Mijn drang naar avontuur stijgt met de leeftijd, vooral sinds ik enkele jaren geleden startte met klimmen. Sindsdien gaan er bodemloze hoeveelheden tijd, geld, bloed, zweet en tranen in deze ‘sport’, al is het meer een levensstijl dan een sport. Na toch al wat kilometers in de indoor klimzaal, de nodige sportklimroutes en enkele multi-pitchen heb ik zin in een nieuwe klimuitdaging: iets lang, iets hoog, iets hard, iets mythisch, avontuur…zoals de avontuurlijke Salbit Westgraat beklimmen.

Ik zeg al ‘ja’ voordat de vraag goed en wel afgerond is

En, ik win de Lotto, want Jerry zegt; ‘We kunnen in de zomer de Salbit doen’. Jerry is toevallig een zeer ervaren en goede klimmer. Ik zeg al ‘ja’ voordat de vraag goed en wel afgerond is. Ik ben namelijk een matige, maar wel zéér gemotiveerde klimmer; zo’n kans laat ik niet liggen.

Wat is de Salbit

Wat is ‘de Salbit doen’?! De Salbitschijen (2981m) is een bergmassief in de Urneralpen of Uri-Alpen gelegen in Zwitserland nabij de populaire cols; Susten, Furka en de Grimsel. Een overweldigende brute wereld van compact graniet, sinds 2009 gemakkelijker bereikbaar door de Salbitbrug (een grote hangbrug boven een kloof) vanuit de Salbithut.

Er is voor elke klimmer wat wils. Goed behaakte sportklimroutes, de toegankelijke Oostgraat en de erg populaire Zuidgraat, maar het pronkstuk is de Salbit-Westgraat. Bij klimmen denk je in eerste instantie aan ‘verticaal omhoog bewegen in één of meerdere lengtes’. De Salbit-Westgraat is eerder te beschouwen als een soort zeer avontuurlijke ‘klimwandeling’ over zes granieten torens naar de top op 2981 meter hoogte. 36 touwlengtes (sommige topo’s zeggen 32 lengtes) – zelf af te zekeren (de standen zijn uitgerust – als je ze vindt), een dikke duizend klimmeters, acht rappels, traversés, afklimmen,..

Topotijd twaalf à zestien uur, niveau ED, 6b, 5c+ obligatoire. En denk bij ‘graat’ ook niet aan wat fysiek gebuffel; het is grotendeels fijn en technisch barst- en plaatklimmen. Het beste tradklimmen op ruw graniet.

Véél meenemen in een haulbag

Fantàstisch, euh, maar dat kan ik niet. Toch niet in één beklimming. Ik stel voor om de beklimming op te splitsen en dus minimaal één nacht op de rotsen te overnachten. Dat is dus een bivak op steen, ergens op een ‘terras’ (= horizontaal stuk rots). Een meerdaagse beklimming betekent véél meenemen (drinkwater!) in de wand en dat kan niet allemaal op onze rug – toch niet op mijn ‘matige-klimmers-en-een-dikke-50kg-rug’. Dat wordt dus een haulbag meezeulen; een stevige zak met alle benodigdheden in die mee omhoog getrokken wordt tijdens het klimmen.

Dag 1 | 1200 hoogtemeters trek naar het bivak

Jerry pikt me op aan de luchthaven van Genève, ons meetingpoint. Ik land van een drieweekse rondreis door Vietnam en Cambodja en heb dus een gratis jetlag erbij. We rijden met de bus richting Salbit, parkeren aan de weg (Göschenen) ter hoogte van het bergpad dat richting de Salbithut stijgt. We organiseren al het materiaal en proviand uit op de grond. Het is indrukwekkend wat allemaal mee moet.

Naast het klassieke klimmateriaal (helm, gordel, klimschoentjes, dubbeltouw, setjes, klimrugzak, E.H.B.O, hoofdlamp, mes, regenjas, approachschoenen) nog een leger aan friends, bandslingen, de haulbag zelf, dubbel touw om deze zak omhoog te sleuren, proviand (energierepen, energierijke droogvoeding, muesli, melkpoeder, O.R.S., pakjessoep en thee ) en net genoeg drinkwater om aan het Salbitbivak te geraken. Na heel wat gepuzzel, krijgen we dat in de twee rugzakken gepropt, missie één geslaagd! De zon straalt en krijg nog een cadeautje; barsthandschoentjes!

Graniet betekent barstklimmen en wil je nog iets van vel overhouden dan zijn deze onontbeerlijk, zeker voor van die kantoorhandjes als de mijne.

Ik voel me een buffel, maar ik geniet van het magistrale uitzicht en de adrenaline

Rond 16.00 uur pakken we het bergpad omhoog en steken 1200 hoogtemeters omhoog. Ik voel me een buffel, maar ik geniet van het magistrale uitzicht en de adrenaline die ondertussen mijn lijf wakker en sterk houdt. We passeren de Salbithut, drinken daar nog een halve liter appelsap, checken de meteo en trekken door, over de indrukwekkende Salbitbrücke, naar het Salbitbivak (2400m).

Dit is een klein, onbemand huisje aan de voet van de wand, zodat we ‘s ochtends geen tijd en energie verliezen aan wandelen, maar direct kunnen starten met klimmen. We arriveren er een uurtje voor zonsondergang en tot ons plezier merken we dat we alleen zijn in het bivak, in het logboek lezen we dat er vlak voor ons nog klimmers vertrokken zijn voor de beklimming. We hakken ijs en smelten dit om voldoende drinkwater te verzamelen voor de beklimming. Negen liter gaat mee! Het trekkingmateriaal laten we achter en we maken onze kleinere klimrugzak en haulbag klaar. We eten de eerste pakjes droogvoeding, genieten buiten van het prachtige uitzicht met een theetje en kruipen vroeg onder de wollen dekens.

Dag 2  | eerste klimdag naar ons nestje op de rots

De wekker piept lustig om 4.00 uur en in het donker hobbelen wij, al even lustig, naar de instap van de klimroute. Om 5.30u, net wanneer de zon opkomt, starten we met klimmen. Opwarmroutes zijn er niet, het is direct 6e graads klimmen op ruw en meedogenloos graniet. Twaalf lengtes naar de top van Turm I: fantastisch klimmen, de voetjes plakken op élk stuk graniet en je vingers, handen, armen en voeten in verticale barsten proppen, went. Granietklimmen is totaal anders dan kalksteenklimmen; echte grepen en voetsteunen ontbreken, je moet het stellen met wrijving.

De haulbag ‘Holly’ volgt – voorlopig – goed, tussen Jerry en mij in. Holly is zwijgzaam en lomp, maar ze volgt wel. Het routeverloop is dan ook vrij recht en stijl waardoor het haulen (= hijsen) van een zak relatief ‘vlot’ gaat. Al is het voor Jerry hard werken. Naast voorklimmen, alle tussenzekeringen plaatsen, mezelf zekeren, hijst hij ook Holly op. Ik moet klimmen naar mijn beste vermogen om Jerry op dit terrein met dit klimniveau te kunnen volgen.

We houden het tempo erin en zijn euforisch wanneer we binnen ons tijdschema ons eerste rustpunt, de top van Turm I, bereiken. Een koekje, plasje en wat uitblazen met uitzicht over de bergtoppen. We bestuderen het verdere routeverloop; dat is een stuk moeilijker leesbaar dan de eerste twaalf lengtes, ook omdat er geen haken zijn die de weg wijzen. We klimmen gestaag verder richting Turm II. Ik vind mijn tweede adem, maar Holly volgt niet meer zo gedwee omdat de klimroutes nu schuiner en vlakker verlopen. Het is trekken, sleuren en duwen geblazen.

We passeren de top van Turm II, ons doel van de dag en zoeken een geschikt bivak. Ergens op de graat, vinden we een relatief groot en horizontaal stuk met aan weerszijden honderden meters verticale rotswand.

Het is 18.30u, we hebben dus dertien uur geklommen! We bereiden een heerlijk linzenstoofpotje – na dertien klimuren smaakt droogvoeding als een sterrenmaaltijd – drinken thee en zien in de verte wolken. Véél wolken.

Donkere wolken. En dat onheil komt onze richting uit..

Oeiwoeoieo. We maken snel ons ‘bed’. We draperen de touwen op de grond, kruipen in onze noodbivakzak, met muts en handschoenen,….En, babababam,  bababam,…drup, drup,… Het wordt een ‘shivy bivy’ en trotseren een nacht onweer ergens op een rotsgraat in een stuk aluminiumfolie. Omwille van gewichtsbesparing hadden we geen tent, slaapzak of matje mee. Meteo en huttenwirt voorspelde geen onweer. De bergen zijn steeds een verrassing.

Dag 3  |  the point of (no) return

Na een nacht rillen met slechts een tweetal uur slaap, pas nadat Jerry midden in de nacht het lumineuze plan had om een soort van warmwaterkruik te maken van twee drinkbusjes en deze tussen onze dijen te steken.

Het opstaan verloopt moeizaam, het is koud, ik ben moe en nat door de regen en de condens. En wat voor me ligt doet me nog meer huiveren; een indrukwekkende traversé. Horizontaal klimwerk, waar het voor de naklimmer even angstaanjagend is dan voor de voorklimmer. Een val betekent een serieuze pendel met een gratis kwak tegen de rots erbij.

Ik neem Holly op de rug, maar zelfs met een aanzienlijk gewicht minder (een groot gedeelte van het meegenomen water en eten is op), is het voor mij in, deze toestand onmogelijk om met die lompe zak op de rug te klimmen. Dat betekent dat we Holly zo goed en zo kwaad als mogelijk op de traversé gaan meezeulen. Letterlijk trekken en duwen.

Van het uitzicht genieten, zit er niet meer in. Ik voel alleen nog de pijn in mijn verkrampte en onderkoelde spieren, mijn tenen, mijn vingers. Alles verloopt moeizaam. Holly zit vaak vast en het bevrijden kost me energie, die ik niet meer heb. Het vorderen gaat traag en gespannen. Eveneens is de spanning tussen Jerry en mij te snijden. Hij wordt boos en ik huil omdat hij boos wordt. Een stevige 6b lengte doet me de das om.

Ik voel alleen nog de pijn in mijn verkrampte en onderkoelde spieren, mijn tenen, mijn vingers

Ik kan niet meer. Maar dat is geen optie. Anders dan bij andere beklimmingen kan je er op de Salbit Westgraat slechts op enkele plaatsen uit, via rappels. De laatste zijn we enkele uren terug gepasseerd. Er is maar één weg én dat is verder klimmen tot een mogelijke vluchtroute, een noodrappel. We zien een anker, installeren het touw en dalen af tot het eerste relais. Druppels, meer druppels, wolken,…En binnen vijf minuten zijn we doorweekt en zien we elkaar en de omgeving niet meer door de mist. Ook zonder sneeuw is een white-out mogelijk. En daar staan we, onder een rotswand, op een glad en onstabiel terrein van rotsblokken, grassen,…En we zien niets, helemaal niets.

We moeten hier weg

De lucht opent zich kort en ik zie in de verte precies een felgekleurd touwtje en ik voel iets van hoop, een uitweg, want een mogelijk ‘noodafdaalpunt’. Jerry dartelt nu ongeveer, even hoopvol, richting ons reddingspunt en …zzzzz ….zzzz…..oef. Een grote vliegende rotsblok, door het onweer losgeslagen, passeert ons maar net. Wij moeten hier weg. Dan maar terug naar de andere zijde van de kom op zoek naar een afdaalpunt. Ik zie een dubieuze slaghaak of drie, verroest, wiebelend, met bundel prussiks door. Verre van ideaal, klimschool onwaardig, maar dit zal het worden. Nood breekt wet en het is niet dat we veel opties hebben.

Jerry rappelt als eerste, na de hoekverandering zie ik hem niet meer. Het touw wordt spanningsloos en ik vertrek. Ik kom over de rand en tot mijn afschuw zie ik een geul met een grote rotsblok erin vastgeklemd. Ik rappel tussen de blok en de geul door en zak verder af met mijn ogen obsessief op dit onheil gericht. Als die blok eruit komt, liggen we beiden in het dal. Maar ook deze hindernis nemen we. Het is ondertussen ca. 20.00 uur, we zijn al meer dan veertien uur aan het zwoegen.

Uit de gevarenzone

Het totaal aantal rappels zijn me door de combinatie van vermoeidheid en overlevingsinstinct ontgaan, maar uiteindelijk is er een laatste horde te nemen. Letterlijk, want er moet gesprongen worden om de spleet tussen de rotswand (de schärte) en het sneeuw/ijsveld te kunnen overbruggen. Net voor de nacht volledig valt, glij ik van het sneeuwveld op het blokkenterrein. We zijn uit de gevarenzone, schieten de touwen op en wandelen over blokkenterrein op zoek naar het bivak, waar proviand, droge kleren en een bed ons opwachten.

Ineens zien we twee lichtjes onze richting uitkomen; twee equipeerders zagen onze strijd en zijn ons tegemoet gekomen met thee en koekjes. Ik plof neer en stamel alleen nog maar: ‘dank u, dank u‘. Het is lang geleden dat ik zoveel liefde voelde en de mist heeft plaats gemaakt voor duizenden sterren. Ik voel een gelukzalige rust over me neerdalen, net als een verlammende vermoeidheid. Nadat we iets of wat bekomen zijn, strompelen we de laatste 150 meter naar het Salbitbivak. Het is ondertussen bijna middernacht en willen eigenlijk direct ons bed in, maar beseffen dat we ons moeten hydrateren en voeden. Een uurtje later vallen we als een blok in dromenland, eigenlijk nachtmerrieland, waarin de avonturen worden herbeleefd.

Dag 4  | naar het dal met een plons in een bergmeer

Met stramme en vermoeide spieren nemen we laat in de ochtend het bergpad terug naar beneden. Elke meter van die 1200 meter voel ik, overal. Ik kijk om en zie achter me het imposante granieten theater; ons speelterrein van de voorbije 48 uur. Ik voel een combinatie van trots en weemoed.

Enerzijds een zekere fierheid dat ik dit avontuur in deze omstandigheden ben aangegaan, anderzijds een beetje spijt dat we de route niet hebben kunnen afmaken. Ook al wisten we dit op voorhand, toch doet het een beetje pijn. En, eerlijk is eerlijk, ik zou dit kunnen toeschrijven aan het meer dan uitdagende (on)weer, maar het feit is ook dat ik voor dit soort beklimmingen nog tekort kom. Nog – want ik blijf klimmen, groeien, leren, verbeteren. Ooit kom ik hier terug en klim ik deze route !

We passeren de Salbithut en eten onder een stralende zon een stevig stuk taart en een liter appelsap. De equipeerders zijn er ook; het is een blij weerzien. Een paar honderd meter nemen we een semi-skinny-dip in een bergmeer. Wat doet dat koele water deugd! Zweet, zout en stank worden opgelost en herboren dalen we verder af naar het dal. De gele bus staat ons ontspannen op te wachten en we rijden met haar richting de thermen in Vals van Peter Zumthor. Het prachtige, natuurstenen wellnesscentrum met baden en sauna’s. Op en top genieten.

Het lijf en de spieren ontspannen en mijn gedachten voeren terug naar het Salbit-graniet. Wat een beleving, Salbit, ik kom terug! Met dank aan Jerry en Holly. Jerry was – zonder twijfel – de sterkste klimmer, maar Holly heeft wel het meest gedragen 😉