Nationaal park de Harz | Een ideale outdoorbestemming in Duitsland

Nationaal park de Harz | Een ideale outdoorbestemming in Duitsland

Door Edwin Hagenouw

Nergens vind je zo’n sprookjesachtige natuur als in de Harz, het noordelijkste middelgebergte van Duitsland. Het natuurgebied wordt getypeerd door donkere wouden en mysterieuze wandel- en fietsroutes, maar ook door schilderachtige dorpjes en sprookjeskastelen. Niet alleen tussen het voorjaar en de herfst is de Harz een walhalla is voor actievelingen; in de wintermaanden wordt het natuurpark in de omgetoverd tot wonderland voor sneeuwschoenwandelaars en rodelliefhebbers. Het diverse aanbod en de ongerepte natuur maken deze regio in Midden-Duitsland dit jaar de ideale bestemming voor een actieve outdoor-vakantie.

Mysterieuze wandeltochten

De wandelmogelijkheden in de Harz zijn oneindig en geschikt voor alle soorten wandelaars – ervaren wandelaars vinden hier een goed uitgezet netwerk van tochten door de ongerepte natuur en gezinnen ontdekken de kortere routes, met thema’s als heksen en lynxen.

De ruim 8000 wandelkilometer die je in de Harz kunt afleggen, worden verbonden door 222 stempelposten die samen de zogenaamde Harzer Wandernadel vormen. Dankzij het overzichtelijke postensysteem is verdwalen vrijwel onmogelijk en het is leuk dat je inspanningen zo nu en dan worden beloond. Na vijftig stempels word je gekroond tot wandelkoning(in) en fanatiekelingen die alle 222 stempels weten te halen worden de wandelkeizers van de Harz.

De Harzer-Hexen-Stieg is de bekendste route. Zijn naam heeft hij te danken aan de legendarische heksen die eeuwenlang door de Harz zouden hebben rondgevlogen en de heksen vormen dan een vaak terugkerend thema in de Harz. De complete heksenroute loopt 100 kilometer van oost naar west en is op te delen in verschillende etappes van rond de acht tot tien kilometer.

Naar de top van de Brocken

Het letterlijke en figuurlijke hoogtepunt van de Harz is de Brocken. Deze 1150 meter hoge berg was jarenlang verboden terrein voor de gewone burger en is nu een beroemde attractie. Vanaf de top is het uitzicht adembenemend; wanneer het een van de ruim vijftig heldere dagen is, heb je zo een uitzicht tot aan het Sauerland te pakken. Is het wat minder weer, dan kun je in het Brockenhaus een virtuele heksenvlucht boven het nationale park maken.

Natuurliefhebbers kunnen de Brockengarten bezoeken, die vol staat met ruim 1800 planten uit hooggebergten uit de hele wereld. Je kunt de Brocken bereiken met de bekende historische stoomtrein, maar je kunt ook naar de top wandelen via verschillende routes.

De acht kilometer lange  Goetheweg is een van de oudste en bekendste routes naar de top. De Duitse dichter Goethe had iets met de Brocken. In veel van zijn werken neemt de berg een belangrijke plek in. De Goetheweg werd geopend in 1891, maar of deze wandelroute dezelfde weg volgt als de dichter daadwerkelijk heeft afgelegd weet eigenlijk niemand precies. De waterloop Abbegraben, die de route voor een groot deel volgt, bestond toen in ieder geval nog niet. De route maakt deel uit van de Harzer-Hexen-Stieg.

De Heinrich-Heine-Weg – ook weer een dichter – is met twaalf kilometer lengte en 850 hoogtemeters iets pittiger dan de Goetheweg. De dichter schreef na zijn beklimming, nu bijna 200 jaar geleden: „viele Steine, müde Beine, Aussicht keine, Heinrich Heine.“ Niet de meest opwekkende woorden voor een wandeltocht, maar toch is de Heinrich-Heine-Weg een van de meest bewandelde routes van de Harz. De route begint in het dorpje Ilsenburg en volgt voor een groot deel de beek de Ilse. Ben je nog niet uitgewandeld dan is er ook nog een rondweg over de top van de berg.

Wandelen over ooit verboden wegen

Tot de val van de muur in 1989 deelde een 1390 kilometer lange grenslijn, op sommige plekken wel 10 kilometer breed, Duitsland in tweeën. In die tijd werden er overal grensfortificaties aangelegd, die alleen toegankelijk waren voor bewaking en militairen. Het is niet verwonderlijk dat de natuur hier decennialang ongestoord haar gang heeft kunnen gaan. Na de eenwording werd pas duidelijk tot wat voor uniek natuurparadijs deze strook, ook wel de Groene Band (Grünes Band) genoemd, zich had ontwikkeld.

Naast een enorm stuk ongerepte natuur heeft het IJzeren Gordijn in de Harz nog andere sporen nagelaten; grensstenen, prikkeldraad, grensmuren en mijnen zijn overal in het landschap terug te vinden. Deze resten hebben zich ontwikkeld tot een van de meest interessante routes van de Harz: de Harzer Grenzweg. Deze route laat wandelaars op een bijzonder manier kennismaken met de unieke natuur, cultuur en de Duitse geschiedenis.

Uitdagende moutainbiketrails

De Harz geldt als de beste mountainbikeregio van heel Noord-Duitsland – een walhalla voor mountainbikers. Het aanbod is zeer divers; van bikeparks en afwisselende single trails tot begeleide tochten en grote evenementen. In totaal lopen er 74 goed uitgezette mountainbikeroutes door het natuurpark. Deze routes variëren sterk in moeilijkheidsgraad en lengte.

Aanraders zijn de tochten in het Bodetal, dat door locals ook wel het ‘steilste rotsdal ten noorden van de Alpen’ wordt genoemd. Zeven verschillende trails voeren je door de dichtbegroeide bossen en over wilde paden, met tussendoor magische uitkijkpunten.

Op verschillende plekken in de Harz kun je mountainbikes huren. Bij Harz Adventures in het plaatsje Gernrode, kun je ook elektrische mountainbikes huren en gegidste tochten boeken, waarbij zelfs een bizar steile tocht naar de top van de Brocken op het programma staat.

Kastelen en droomtuinen

De Duitse deelstaat Saksen-Anhalt viert dit jaar nogmaals het 20-jarig bestaan van de vijftig droomtuinen en parken, die al ruim twee decennia lang een bijzonder netwerk vormen: vijftig tuinen en parken, van kasteelhoven en kloosterparken tot botanische tuinen, weerspiegelen op hun eigen manier de geschiedenis van Saksen-Anhalt. Ook in en rond de Harz vind je een aantal bijzondere kasteel- en kloostertuinen die tussen het wandelen of fietsen door zeker een bezoekje waard zijn.

Beroemd is het kastelencomplex Blankenburg met een prachtige barokke tuin met fonteinen. In de tuinen van het ruim 1000 jaar oude kloostercomplex Drübeck staat een 300 jaar oude lindeboom en kun je de rozen- en kruidentuinen bezoeken. In Sangerhausen vind je bij het Europa-Rosarium de grootste rozencollectie ter wereld.

Betoverende stadjes

In de Harz vind je een aantal mooie stadje met gastvrije hotels en gezellige restaurantjes. Het meest bekende stadje van de Harz is het populaire Quedlinburg. Je waant je hier een beetje in de Efteling. De pittoreske huisjes en steegjes hebben iets Anton-Pieck-achtigs.

Deze ruim 1000 jaar oude vakwerkstad – Quedlinburg telt maar liefst 1300 vakwerkhuizen – is prima te combineren met een wandeltocht. Verschillende routes doorkruizen deze stad, die in zijn geheel op de UNESCO erfgoedlijst staat. Het dorp Stolberg ligt in het zuiden van de Harz en is twee jaar geleden uitgeroepen tot mooiste dorp van Duitsland. Daarnaast is Stolberg ook een erkend luchtkuuroord. Gasten uit alle windstreken komen naar het historische stadje voor de gezonde lucht.

Een magisch winteravontuur

Van ongeveer november tot eind februari zijn grote delen van de Harz bedekt onder een laag sneeuw. Het is geen typisch skigebied, maar je kunt er op verschillende plekken langlaufen, sleeën en ook sneeuwschoenwandelen is een populaire bezigheid in het winterseizoen. In de winter is het Bodetal, het dal van de rivier Bode rond Thale een echte aanrader: het dal is dan nóg romantischer dan in de zomer. De besneeuwde heuvels zijn ideaal om te rodelen en sleeën.

Ook zijn er verschillende winterwandeltochten die je de mystieke kant van het natuurgebied laten zien. Onder een witte deken is het bijzondere landschap nog mooier.

Wat je in de wintermaanden niet mag overslaan is een ritje met de historische stoomtrein, de Brockenbahn, over het zogenaamde smalspoor naar het hoogtepunt van de Harz, de Brocken. Het klassieke treintje tuft door het landschap vanaf de ‘Koning van de Harz’ via Wernigerode naar de top.

---

Praktische informatie

Uitgebreide informatie over routes, accommodaties en activiteiten vind je op nl.harzinfo.de

De wandelpas is verkrijgbaar bij verschillende verkooppunten in de Harz, een overzicht van verkooppunten en stempelposten vind je op:  www.harzer-wandernadel.de

Met de HarzCard krijg je gratis toegang tot veel attracties: www.harzcard.info

---

Copyrights hoofdfoto: Boris Breuer