Henk-Jan's tips voor een dag op poolexpeditie

Hele dagen in een winter wonderland, met zowel ’s nachts als overdag temperaturen waar je diepvries nog jaloers op is. Hoe is zo’n ervaring en wat kun je leren van een doorgewinterde poolgids? Henk-Jan Geel van Arctic Adventure vertelde er vermakelijk over tijdens het Friends with Winter-event in het Fjällräven Brandcenter te Amsterdam. Hij nam ons denkbeeldig een dag mee op expeditie; op klapstoeltjes in een aangename binnentemperatuur van rond de 20 graden.

6:30 uur
De wekker gaat. Tja, behoor je tot de groep der ochtendmensen? Heb je al de moed om op te staan uit die heerlijk warme slaapzak? Opstaan zal je toch, want er staat een dag vol avontuur op het programma. Maar voordat die van start gaat is het slim om je microvezeldoekje even langs je binnentent te halen, want condens is onvermijdelijk en vochtige spullen wil je zoveel mogelijk oplossen zodat het niet kan gaan bevriezen.

7:00 uur
Eén van de taken die je veelvuldig zal gaan uitvoeren: het smelten van ijs op je benzinebrander om thermosflessen te vullen om deze dag uit te kunnen drinken. Vergis je niet, het duurt ongeveer een uur om sneeuw te veranderen in warm water voor twee volle thermosflessen. In zulke koude temperaturen wil je natuurlijk wel dat je water ook een aanzienlijke tijd warm blijft.

Test daarom je thermosfles thuis uit door ‘m een nacht in de vriezer te leggen. Heb je de volgende dag, na zo’n twaalf uur, nog behoorlijk warm water? Weet dat je goede spullen hebt; de marges in deze omstandigheden zijn klein. Ook worden de slaapzakken op sneeuw gelegd in het ochtendzonnetje. Zo kan het zweet wat verdampen in plaats van opvriezen. 

8:30 uur
De tenten worden afgebroken en al het materiaal wordt op de sledes – de pullka’s- gelegd.

9:00 uur
Klaar voor de start, klaar voor een nieuw avontuur! Be bold – start cold: kleed je niet te dik, je wil eigenlijk wat fris beginnen, want tijdens het lopen zal je het warm krijgen.

9:30 uur
In ganzenpas lopen de avonturiers achter elkaar aan, de hele dag door. Soms lopen we wel naast elkaar, maar in de loop van de tijd ben je wel uitgepraat en het loopt fijner om in elkaars spoor lopen. De meesten zitten in hun eigen wereld, hun eigen gedachtes. Iedereen loopt op zijn eigen tempo, maar met een gemiddelde rond 2,5 km per uur trekken we door het landschap. “Ik ben nogal lui van aard, dus dat tempo is voor mij prima te doen” grapt Henk-Jan. “Maar belangrijker nog, zo ga je niet zweten. En zweet, daar wil je vanaf; dat kan gaan bevriezen”.

10:00 uur
We lopen in een bepaald ritme: één uur lopen, tien minuten pauze. Die pauzes zijn namelijk cruciaal om warm te blijven. Je moet blijven eten en drinken. Je verbrandt heel veel, zelfs al zou je niks doen, in deze temperaturen. De donsjassen worden over de hardshells aangetrokken en er wordt tenminste één kop warme drank genuttigd. Aan het einde van de dag zullen die twee thermosflessen echt leeg moeten zijn. Een tip van Henk-Jan; tape om je thermosfles. Het metaal geleidt en is daarom koud. Nu blijven je handen warm door de tape en bovendien is de fles zo minder glad en heb je meer grip.

Een tip van Henk-Jan; tape om je thermosfles. Het metaal geleidt en is daarom koud. Nu blijven je handen warm door de tape en bovendien is de fles zo minder glad en heb je meer grip.

De Snickers kun je thuis laten als snack; daar breek je bij -30 graden je tanden op. Een Bounty is door de kokos nog wel te doen en noten werken vaak heel goed; die bevriezen niet. Gedroogde worst, hartkeks, pindakaas zouden ook kunnen. Wat je ook meeneemt: ook hier geldt, leg het thuis eerst in de vriezer. Vele mueslirepen zullen dan al afvallen omdat ze simpelweg te hard worden om te kunnen eten in temperaturen onder het vriespunt. 

13:00 uur
Hoewel de ochtend nog in strakblauwe lucht begon, zou het goed kunnen dat we in een zogenoemde white-out terecht komen; een sneeuwstorm die de hemel wit-grijs kleurt, net als de sneeuw waarop je loopt. Je hebt dan geen horizon meer om op te focussen en daardoor ook geen referentie meer van waar je bent. “Ik heb het eens meegemaakt dat ik door de mist de tippen van de ski’s niet meer zag. Het is alsof je aan de binnenkant van een pak melk loopt”, probeert Henk-Jan de situatie nog wat beeldender te schetsen, “ik was gewoon misselijk aan het eind van het uur”.

In een white-out gaan we dan naast elkaar lopen, want de kans dat je rechtdoor loopt is echt heel klein. Het is goed mogelijk dat je je gaat afvragen ‘waarom doe ik dit ook al weer?’ en het antwoord is volgens Henk-Jan duidelijk: “Omdat je dit nooit mee gaat maken als je op kantoor achter een computer zit”.  Iemand vraagt of er een sonde en een pieper mee gaat op expeditie. “Die zijn voor lawines. Lawine-gevaarlijk terrein probeer ik te vermijden. Er zijn zoveel mooie plekken, ook zonder die gevaren. Ik verklapte al, ik ben lui, dus ik blijf lekker vooral horizontaal tijdens mijn expedities.”

18:00 uur
We gaan kamp maken. En ook ongelooflijk veel sneeuw smelten. Meestal koken we in de voortent, daar kunnen we ook een gat graven. Je zit dan met je benen naar beneden, dat is een stuk comfortabeler. Bovendien is het ook meteen een kouval, waarmee je iets aan warmte kan winnen in je tent. Maar, zo stelt Henk-Jan, “je kunt wel beter investeren in een goede slaapzak dan het gaven van een goed gat.”

Tijdens het sneeuw smelten nuttigen we ook onze avondmaaltijden. Die bestaat uit een gevriesdroogde outdoormaaltijd.

20:00 uur
Als we geluk hebben en we zijn in bosrijk gebied, dan kunnen we kampvuur maken. We willen namelijk nog niet naar bed. We willen het Noorderlicht zien!

22:00 uur
We duiken de tent in, in onze slaapzakken. Die zijn bij voorkeur van dons en hebben een comforttemperatuur van zo’n -24 graden. Niet veel meer, want je wil ook niet te veel zweten. In de slaapzak heb je zo min mogelijk aan. In Henk-Jan’s geval is dat een boxershort, een shirt en een muts. Geen sokken, maar je donsjas omgekeerd dichtritsen en om je voeten plaatsen is een goede optie.

Alle kleren die je op je huid draagt -dus niet de buitenste lagen- kunnen ook in je slaapzak.  Je kunt een waterfles met warm water vullen als kruik, je hebt dan meteen water voor de volgende ochtend. De binnentent houden we zoveel mogelijk open voor de ventilatie. Nog een tip van Henk-Jan; “adem zoveel mogelijk uit je slaapzak weg naar buiten en niet in de slaapzak: het wordt dan vochtig en dus koud.”

---

Hieronder beelden van het Friends with Winter event in Amsterdam

Hoofdfoto: Unsplash