Verslag Pieken & Pecorino. Op avontuur in het hart van Toscane.

Heuvellandschappen zover je kijkt, charmante dorpjes vol geschiedenis en eindeloze mogelijkheden voor outdooravontuur — dat is Toscane in een notendop. Tijdens een vierdaagse trip ontdekten we hoe deze combinatie van natuur, cultuur en actieve belevenissen deze regio zo onweerstaanbaar maakt.

Mountainbiken over de Madonna delle Vigne

Ons avontuur begint in Radicofani, een pittoresk dorpje aan de zuidelijke rand van de Val d’Orcia. Deze vallei, die in 2004 door UNESCO werd uitgeroepen tot werelderfgoed, is onder andere het kloppend hart van de beroemde wielerkoers ‘Strade Bianche’.

Met zo’n rijke fietsgeschiedenis om ons heen kunnen wij natuurlijk niet achterblijven. Vandaag verkennen we de Madonna delle Vigne: een 30 kilometer lange mountainbikeroute die ons over grotendeels onverharde paden langs de Fortezza di Radicofani voert. Vanaf onze overnachtingsplek, het prachtige La Palazzina, stappen we op elektrische mountainbikes. Dat voelt een beetje als valsspelen, maar fietsen in Toscane betekent klimmen, klimmen en nog eens klimmen! Voor de wat minder gevorderde fietser is dit dus een ideale manier om de regio in eigen tempo te ontdekken.

Samen met gids Nicolò, die hier is opgegroeid en de streek daarom als zijn broekzak kent, beginnen we aan de tocht. De eerste uitdaging brengt ons naar het uitzichtpunt van San Casciano dei Bagni. Hier kun je bij helder weer zelfs de Monte Amiata zien – een uitgedoofde vulkaan en het hoogste punt in het zuiden van Toscane.

De Monte Amiata is zeker niet het enige teken van de vulkanische oorsprong van deze regio. In de wijde omgeving kom je verschillende natuurlijke warmtebronnen en geothermische verschijnselen tegen. Een van de bekendste ligt in San Filippo, aan de oostelijke voet van de berg. Daar kun je midden in het bos heerlijk ontspannen in warm, mineraalrijk water – een natuurlijke wellnessplek in het groen.

Vanaf San Casciano dei Bagni fietsen we langs bloeiende rozerode sulla’s verder naar het Fortezza di Radicofani. Het fort ligt op zo’n 900 meter hoogte, dus zelfs met een elektrische mountainbike is het nog trappen geblazen. Maar het uitzicht bovenaan maakt elke trap meer dan waard: vanaf de uitkijktoren kijk je uit over zowel de Val d’Orcia als de Val di Paglia.

Tot de 16e eeuw diende het fort als belangrijk verdedigingspunt, tegenwoordig is het vooral een plek om te genieten van het panoramische uitzicht. Ben je hier, vraag dan zeker naar het verhaal van Ghino di Tacco, een soort Toscaanse Robin Hood. Tegelijk edelman en struikrover. De verhalen komen vanzelf los zodra zijn naam valt. Het bezoek aan het Fortezza di Radicofani ronden we af met een heerlijke lokale lunch in de schaduw van het fort.

Via Francigena

Tijdens onze route volgen we een stuk van de Via Francigena, een eeuwenoude pelgrimsroute die loopt van Canterbury (Engeland) via Frankrijk en Zwitserland naar Rome. De totale route is zo’n 2.000 km, waarvan ongeveer 1.000 km door Italië. Je kunt kiezen om delen te wandelen of te fietsen, of de hele route te doen als je avontuurlijk bent ingesteld.

Is de volledige route nu te lang voor jouw trip? Geen probleem! Je kunt kiezen uit meer dan 90 etappes van gemiddeld 20–25 km per dag. Je volgt de routes gemakkelijk met duidelijke wit-rode bewegwijzering en het officiële Francigena-logo. Overnachtingen zijn er in pelgrimsherbergen, B&B’s, kloosters en hostels langs de weg. Kijk zeker eens op https://www.viefrancigene.org/en/ voor meer informatie!

Deze regio barst van de fietsroutes. Zin om ze zelf te ontdekken? Check dan www.visittuscany.com/cycling voor meer info over de regio, events én meer dan 200 routes. Filter op type fiets, moeilijkheidsgraad, lengte en nog veel meer!

Verken de Toscaanse sterrenhemel

Wanneer we Nicòlo hebben bedankt en genoten van een rondleiding door het prachtige Radicofani is onze dag nog niet voorbij. Deze regio is niet alleen prachtig overdag, ook in de nacht schittert het landschap en dat is het beste te zien vanuit het Osservatorio Astronomico di Radicofani, gelegen op de Monte Calcinaio op een steenworp afstand van het dorpje Radicofani.

Deze locatie is ideaal voor sterrenobservatie vanwege de afwezigheid van lichtvervuiling en heeft dan ook een telescoop voor zowel wetenschappelijk onderzoek als voor toeristische doeleinden. Wij zien vandaag verschillende sterrenclusters en op een punt vliegt zelfs het internationale ruimtestation aan ons voorbij. Het is bijzonder om zo op deze manier te mogen kijken naar de prachtige Toscaanse sterrenhemel!

Tijdens het bezoek krijgen we uitleg over wat we door de telescoop zien en leren we meer over de sterrenhemel. De Società Astronomica Poliziana (SAP) organiseert regelmatig openbare sterrenkijkavonden en evenementen waar je met deskundigen de nacht kunt bewonderen. Meer informatie vind je op de pagina van het Comune di Radicofani of volg de SAP op Instagram of Facebook.

Happen & stappen

De volgende dag trekken we onze wandelschoenen aan! Toscane leent zich ook perfect voor mooie wandeltochten. Populaire routes zijn de Anello di Castelvecchio (7,2 km) en de Anello del Formone (5,6 km). Wij wandelen rond Contignano, richting een verborgen pareltje: Caseificio Val d’Orcia, een coöperatieve kaasmakerij uit 1964. Onderweg genieten we van het landschap met oude huisjes en cipressenlanen, terwijl onze gids Marta ons meeneemt in de rijke landbouwtraditie van de streek.

Terwijl we lopen vinden we een stekel van een stekelvarken! Een geluksbrenger volgens de lokale verhalen. Naast stekelvarkens kun je hier onder andere herten, reeën, wilde zwijnen, vossen, en dassen tegenkomen. Vooral wanneer je wandelt in de vroege ochtend of tegen de avond heb je kans om deze dieren te spotten!

Rond de middag arriveren we bij de kaasboerderij, waar we verse Pecorino en huisgemaakte Ricotta proeven. Die laatste is vanmorgen nog maar gemaakt! We krijgen hier een rondleiding en zien hoe al dit lekkers gecreëerd wordt. We krijgen een rondleiding en zien het productieproces van dichtbij. Grappig detail: sommige kazen worden ook naar Nederland geëxporteerd, waaronder verpakkingen die we herkennen van de Lidl! Zelfs terug thuis kun je dus nog genieten van dit prachtige stukje Italië!

Terug in Radicofani lunchen we bij Al Tocco, een heerlijk traditioneel café-restaurantje midden in Radicofani dat populair is bij zowel inwoners als de vele pelgrims die de Via Francigena wandelen. De Toscaanse keuken blijft genieten en vandaag bestellen we dan ook onder andere pici all’aglione: een gerecht van dikke handgemaakte pasta met een saus van knoflook en tomaat. Samen met een glas rode wijn erbij wens je dat je maaltijden nooit meer anders hoeven zijn.

’s Avonds reizen we door naar Abbadia San Salvatore, aan de voet van de Monte Amiata, waar we overnachten in het schitterende Relais San Lorenzo, een voormalig 13e-eeuws klooster. Tijdens het diner, wanneer ik na een heerlijke maaltijd de laatste hapjes neem van de geserveerde Cantuccini, vraag ik mij af of die fiets mij morgen nog wel boven gaat krijgen.

Drinkwater en downhill

Op dag drie bezoeken we eerst de waterbronnen van Santa Fiora. We starten bij de Peschiera, een schilderachtig waterbassin gelegen in het centrum van het dorp. Ook mogen we een kijkje nemen bij de bron beheerd door waterbedrijf Acquedotto del Fior. Hier wandelen we door een 600 meter lange tunnel waar bronwater met 600 liter per seconde door de pijpen stroomt.

Dit water voorziet half Toscane van zuiver drinkwater en is dus erg belangrijk voor deze regio. Het is een uniek uitstapje dat georganiseerd wordt door de Pro Loco van Santa Fiora, een lokale vereniging die de bezoeker van deze regio de mooiste plekjes en activiteiten laat zien.

Benieuwd naar activiteiten in en rond Santa Fiora? Loop dan zeker even binnen bij de Pro Loco op Piazza Garibaldi 37. Zij weten echt alles over de streek en geven je graag insider-tips, wandelroutes of info over lokale evenementen. Even bellen kan via (+39) 0564 977 142, of stuur een mailtje naar info@santafioraturismo.it. Ook handig: via hun Facebook-pagina blijf je op de hoogte van wat er allemaal te doen is.

In de middag is het tijd om opnieuw op de pedalen te staan. We leven in balans en hebben dan ook gevraagd om een lekker uitdagende mountainbikeroute. Onder begeleiding van gids Francesco fietsen we een route over modderige bospaden richting Albergo Le Macinaie. Het is heerlijk om hier te fietsen! Dit gebied is dan ook niet zomaar bos; het is het grootste aaneengesloten beukenbos van Europa! De routes in het bos zijn goed onderhouden en variëren van ontspannen paden tot pittige klimmetjes en dus mogelijk modderige stukjes.

Aangekomen bij de herberg maken we een stop, waar we worden ontvangen met een tafel vol Italiaanse heerlijkheden. Nadat we genoten hebben van opnieuw de heerlijkste kazen, hammetjes en noem maar op, beginnen we aan de afdaling. We vliegen de berg af en moe maar voldaan stappen we van de fiets. Een heerlijke middag!

Waar natuur, cultuur, sport en gastronomie samenkomen

De laatste dag sluiten we af bij het Parco Museo Minerario, vlakbij Abbadia San Salvatore. Dit mijnmuseum vertelt het verhaal van de kwikmijnbouw op de Monte Amiata. Je krijgt een kijkje in het harde leven van de mijnwerkers en kunt met een ouderwets treintje de mijngangen in. Zo beleef je zelf hoe zwaar het werk in de mijn was. Absoluut een mooie afsluiter van een gevarieerde trip!

Dat was hem dan alweer! Toscane is een plek waar natuur, cultuur, sport en gastronomie naadloos samenkomen. Hier beleef je het authentieke Italië: van glooiende landschappen en eeuwenoude dorpjes tot actieve avonturen en culinaire hoogtepunten. Een plek die je uitnodigt om terug te komen en steeds weer iets nieuws te ontdekken.

Ben jij na het lezen van dit reisverslag net zo enthousiast als ik over dit veelzijdige stukje Italië? Bekijk dan zeker ook even de volgende linkjes:

• De officiële website voor toerisme in Toscane: www.visittuscany.com/en
• De Instagrampagina van Toscane vol met jaloersmakende kiekjes: www.instagram.com/visittuscany
• Meer leuke reisverslagen van onze reporters via: www.mountainreporters.com/index.php?s=Toscane
• En om alvast in de stemming te komen onderweg: de Visit Tuscany Spotify-playlist

---