Fietsen door Bergisches Land, een ontdekkingsreis vlak over de grens

Fietsen door Bergisches Land, een ontdekkingsreis vlak over de grens

Een fietservaring van Robert van Weperen

Vliegen naar Verweggistan is zóóó 2019. In het postcovidium slaan we onze reislust eenvoudigweg stuk op dichtbij-bestemmingen. Steden of regio’s die makkelijk aan te reizen zijn. Met de auto of nog liever per trein. Bestemmingen waar het bovendien formidabel lekker fietsen is. Want sinds de mondkapjesellende staat fietsen definitief op nummer één. Om op je werk te komen en als favoriete vakantieactiviteit. Zowaar, is die pandemie toch nog ergens goed voor.

Een schot in de roos

Met dit programma van eisen viel onze keuze op een fietstocht door Bergisches Land in Duitsland. Dat bleek een schot in de roos, want deze streek heeft het allemaal.
Alleen al de treinreis naar Gummersbach, de start van ons fietsavontuur, is een belevenis op zich. Een zilvergrijze ICE brengt ons in een streep en in minder dan drie uur naar Keulen.

Duitser dan Duits bestaat domweg niet, en dat allemaal in zo’n luxe high speed trein

Om alvast in de stemming te komen, nemen we, eenmaal over de landsgrens, plaats in haar iconische BordBistro. Daar verorberen we een Flammkuchen Elsässer Art en een Currywurst. Duitser dan Duits bestaat domweg niet, en dat allemaal in zo’n luxe high speed trein.

De overdosis calorieën die we naar binnen harken, spielen keine Rolle. We weten immers al dat we ze er meteen door zullen jagen, zodra we aankomen op de Hauptbahnhof van de hoofdstad van het Rijnland. Te weten op de 509 treden van de Kölner Dom. Met het hoofd bijna in de wolken is het alsof we naar Google Earth Pro zitten te kijken. De live edition, wel te verstaan.

Vanaf 157 meter hoogte overzien we deze machtige miljoenenstad aan de Rijn. Vooral de bruggen over de Rijn, die behalve zichzelf ook immense hoeveelheden voetgangers, treinen, auto’s en vrachtwagens (en miljarden liefdesslotjes!) in de lucht moeten houden, maken indruk.

Boemelen naar Gummersbach

Met dik duizend treden in de kuiten springen we een uur later in de trein die ons naar Gummersbach boemelt. Hoorden we in de ICE nog volop Nederlands, nu zitten we tussen louter locals. We zijn def in Duitsland! Het avontuur is begonnen!

Startplaats Gummersbach mag er zijn. In de winkelstraten waar alleen fietsers en voetgangers welkom zijn, domineert de Duitse Gemütlichkeit. De talloze terrassen zijn gevuld met inheemsen die zich te goed doen aan een reusachtige pot Kölsch-bier of Kaffee und Kuchen. Wij slaan die over en gaan eerst nog even op ontdekkingstocht.

In de hoofdstraat stuiten we op het Vogteihaus, een woning uit 1700, die ooit met veel liefde en aandacht is gebouwd. In al haar innemendheid contrasteert het bouwwerk meedogenloos met het brutale beton van de blokkendozen die zonder enig stedenbouwkundig beleid lijken te zijn uitgestrooid over deze stad. Het kwetsbare monument met blauwgrijze luiken heeft zich vooralsnog niet door projectontwikkelaars laten wegjagen. Sterk statement.

Het ontbijt van onze refuge, familiehotel Theile, is misschien niet wat je noemt het ultieme fietsersontbijt. Eerder een tijdreis: terug naar de jaren ’70. De boter, Nutella, jammetjes en honing zitten in van die old skool plastic kuipjes verpakt. Het voelt even als die keer toen we met onze ouders voor het eerst naar Frankrijk op vakantie gingen.

De Bergischer Panorama Radweg

Eindelijk, we gaan fietsen! Op naar de Bergischer Panorama Radweg, die loopt van Olpe naar Hattingen, aan de zuidkant van het Roergebied. Wij haken aan op deze bewegwijzerde route, ter hoogte van de stuwdam in het Aggertal. Nabij de Aggertalsperre, een mid-size dam die het onbeduidende riviertje de Agger tot een serieus stuwmeer opschaalt, ontdekken we Freizeit Camp Aggerstalsperre.

Bij de camping kunnen we zwemmen en zelfs een volwaardige kano huren. Hier geen massatoerisme maar slechts hier en daar wat recreanten. We hebben het kunstmatig meer vrijwel voor onszelf.

Om het vakantiegevoel nog een extra zetje te geven, lunchen we op het terras van het Thaise restaurant Sinthorn, met uitzicht op het water. Een spicy aanrader van jewelste. We wanen ons serieus even in het Land van de Glimlach, zonder dat we daar eerst de halve wereld voor moesten overvliegen. Pure CO2-winst.

Koersen naar Wipperfürth

Na de Laab Gai en de Tom Kha Gai trappen we de e-bikes aan en koersen we richting Wipperfürth. Regelmatig moeten we een hellinkje snuiten, maar in standje Turbo merken we daar niets van. Bovendien, waren we niet in nomen est omen ‘Bergisches’ Land? We hadden sowieso niet op saaie, vlakke, Hollandse toestanden gerekend. De heuvels, een beetje van het formaat zoals wij dat in Zuid-Limburg kennen, zetten de toon.

De weilanden vol Holstein-Friesian koeien, de XXXL-akkers en de plukjes bos, tekenen het natuurlijke karakter van dit stukje Duitsland. Het ligt er maar te liggen, helemaal voor ons alleen. Nou ja, Duitsland is en blijft een autoland en vrijliggende fietspaden zijn ook in dit deel van de wereld nog niet zo’n vanzelfsprekendheid als bij ons. Regelmatig moeten we de weg delen met auto’s. Zij rijden trouwens wel heel voorzichtig; vaak durven ze ons amper in te halen. Maar als we naast elkaar rijden wordt er driftig geclaxonneerd.

Fietsend over voormalige spoortracés hebben we de natuur en stilte exclusief voor onszelf

Ver van huis merken we pas hoe erg wij verwend zijn. Want als je hier al de luxe van aparte fietspaden hebt, dan moet je nog altijd alert blijven op gevaarlijke richeltjes en niet zelden paaltjes die plompverloren op het pad staan. Net zoals in bijvoorbeeld België of Frankrijk, lijkt het vaak alsof fietspaden hier aangelegd worden door wegenbouwers die zelf nog nooit een meter gefietst hebben. Gelukkig loopt een belangrijk deel van de Panorama Radweg via voormalige spoortracés en daar hebben we wel degelijk de stilte en de natuur exclusief voor onszelf.

Vol in de schijfremmen voor Dr. Ulli

Bij het dorpje Marienheide  gaan we vol in de schijfremmen voor een bezoek aan het Orgelmuseum van Ulrich Wimmer. Dr. Ulrich Wimmer, om precies te zijn, maar wij mogen  ‘Ulli’ zeggen. Een vol uur trakteert hij ons, buitengewoon bevlogen, op een verhaal over zijn collectie van mechanische muziekinstrumenten. Ulli heeft zijn intrek genomen in de voormalige Evangelische dorpskerk die nu afgeladen vol staat met draaiorgels, klokkenspelen, speeldoosjes, een juke box en non-descripte apparaten die op commando muziek voortbrengen.

Zijn uitleg verlevendigt hij met de muziek uit de antieke instrumenten. Als de collectioneur zijn pronkstuk, een heus Orchestrion, demonstreert, gaat hij zelf nog harder glimmen dan het koperen beslag op de muziekkast waarin een half orkest lijkt te zijn verstopt. We menen violen, een drumstel, cimbalen, een Theremin en een triangel te onderscheiden. Alles met het volume op tien. Het voegsel trilt nog net niet uit de muren.

Onze oren suizende nog na als we de fietsen weer aantrappen. We moeten vrezen voor permanente gehoorschade, maar de stilte van de Panorama Radweg toont zich een uitstekende profylaxe.

Ons bivak slaan we op bij Landhotel Napoleon waar de gerechten op het menu geheel vrij zijn van wervende woorden als: lokale ingrediënten, biologisch geplukt of geteeld met liefde voor het land. Hier regeert kennelijk nog niet de gezondheids-hype. Dat is ook wel weer eens fijn.

Historie in Hückeswagen

Op onze tweede fietsdag doen we Hückeswagen aan. Daar hebben we via het plaatselijke VVV een rondleiding geboekt met Frau Martina. Zij laat ons de historische kern van haar woonplaats zien. We beginnen bij het kasteeltje dat over de stad uitkijkt. En zijn meteen een illusie armer: Martine legt uit dat ‘Bergisches Land’ helemaal niente te maken heeft met de bergen die het landschap zo liefdevol tekenen. Feitelijk verwijst het naar de achternaam van een edelman die hier ooit woonde: Hertog Adolf II van Berg, daar waren wij, zelfs na tienduizend hoogtemeters, nooit opgekomen.

Soms liet de meid  de strijkbout aanstaan en dan fikte vervolgens een hele wijk plat

Ook trakteert Martine ons op de reden waarom de eeuwenoude huizen in de hoofdstraat bedekt zijn met een schild van leisteen. Dat was niet als opsmuk bedoeld maar slechts een manier om de houten huizen minder kwetsbaar te maken. Soms liet de meid namelijk de strijkbout aanstaan en dan fikte vervolgens een hele wijk plat. Onze sympathieke gids vertelt dat meer recentelijk de historische kern opnieuw als door een wonder gespaard is gebleven.

“In de jaren ’60 kreeg de auto alle ruimte en was hier bijna alles tegen de vlakte gegaan om vierbaanswegen aan te kunnen leggen. Door protesten van ‘die Linken’ is dit op het nippertje voorkomen,” weet Martine. Een pittoreske meevaller, want met veel andere steden en stadjes die we passeren liep het niet goed af en eist de auto en de automobilist tot op de dag van vandaag de openbare ruimte op. Op een paar fietsende kinderen na, zijn wij doorgaans de enige Radfahrer.

Voor een lunch in het knusse Hückeswagen zijn we te laat. ’s Middags om 2 uur begint de horeca van Hückeswagen aan haar siësta, zo stellen we met knorrende magen vast. Maar slagerij Kriegel is gelukkig nog wel open en verkoopt knetter verse, ook vegetarische, gerechten. Een aanrader!

Met e-bikes op standje zero naar Gut Landscheid

Weiter geht es, naar onze slaapplaats Gut Landscheid in Burscheid. Maar niet nadat we in Wermerskirchen helemaal wild gaan op de Kaffeee und Kuchen van Café Wild. Zo gevarieerd en zo watertanderig, verleidelijk mooi gemaakt, dat kunnen alleen de patissiers van Duitsland. Het is genieten. In een poging al die kostelijke suikers nog ruim voor het avondmaal in glucose om te katten, zetten we onze e-bikes zoveel mogelijk op standje zero.

Gut Landscheid blijkt meer dan gut, het is zelfs super gut. We slapen in een prachtkamer in een karaktervol landgoed, gelegen aan de bosrand. De badkamers zijn slechts afgescheiden door een enorme glaswand, waardoor de kamers extra ruim lijken. Lekkere harde matrassen, een overdosis aan stopcontacten om alle elektronica weer op te peppen maken het verblijf compleet. Er is zelfs zo’n plaatje waarop je draadloos je smartphone kunt reanimeren.

De liefde voor het koken spat hier van de gerechten en De Duitse wijnen maken het feest helemaal af

In de enorme tuin is een Golf Short Game Area aangelegd. (= Engels voor: een golfbaan die te heet gewassen is. Maar dan hoef je ook niet zo eindeloos ver te lopen). Er is bovendien een heerlijke sauna. Het avondeten, uitgeserveerd op het terras dat aan het landgoed ‘hangt’, is in zijn eentje die Reise wert. Ditmaal staat de menukaart wel vol met producten uit de streek. De liefde voor het koken spat hier van de gerechten. De Duitse wijnen maken het feest helemaal af.

Een gigantisch godsgebouw

Op onze derde en laatste fietsdag karren we eerst naar de Dom van Altenberg. Een dom? Alweer? Die hadden we toch al afgevinkt? En bovendien, die vind je toch alleen in grote steden? Maar nee, midden in de bossen nabij Odenthal stuitten we op een gigantisch godsgebouw. Een kloosterkerk uit 1255 die door slechts 350 cisterciënzers in minder dan 125 jaar werd gebouwd.

In een tempo dat vast een vermelding in het Guinness Book of Records verdiende. Maar dat drukwerk verscheen pas zevenhonderd jaar later. De stichtelijke haastklus is in ieder geval geweldig goed gelukt.

Als we inzoomen op het complex stellen we vast dat het is geconstrueerd volgens streng gotische principes. Niet echt een verrassing, want begrippen als frivoliteit of wuftheid zaten niet in het vocabulaire van de kluizenden monniken. Schraal en soberheid was de norm. Echter, dat maakt onder andere het glas-in-loodraam van deze dom uniek in de wereld.

Ze hebben dat namelijk niet vanuit bijvoorbeeld Chartres, dat claimt de mooiste glas-in-lood ramen te fabrieken, laten invliegen, maar alles meter voor meter zelf gebakken. Met slechts één pigment: zwart, waardoor de decoraties zwartwit zijn. Frugaal kan ook heel mooi zijn, stellen we devoot vast.

Na een Einkehr bij het restaurant Wißkirchen beginnen we aan onze laatste fietskilometers. Bij Leverkussen, waar een van de vertakkingen van de Panorama Radweg eindigt, staan we plotseling aan de oevers van de Rijn. We volgen zoveel mogelijk de rivier totdat we weer in Keulen zijn. Het avontuur zit erop. Do ist der Bahnhof. Het is weer eens bewezen: lekker dichtbij huis en fietsen is een gouden combi.

Het is weer eens bewezen: lekker dichtbij huis en fietsen is een gouden combi.

Informatie

Voor algemene informatie en fietsinformatie over Bergisches Land klik je hier. Of anders hier voor specifiek fietsinformatie.

De Bergische Fietsbus

Dankzij de Bergischer Fahrradbus kun je je kuiten deels sparen omdat deze zowel jou als je fiets vervoert. De route en het rijschema vind je op www.bergischerfahrradbus.de.

Fietsverhuur

In bijvoorbeeld Gummerbach kun je een knappe e.bike huren bij FSHH E-Bike. Als je, zoals wij, geen rondje wil rijden maar bijvoorbeeld tot Keulen dan berekent men € 40,= voor het ophalen. Maar je kunt ook in Keulen een fiets huren en daar starten. Of vanuit Wuppertal, de stad ‘van de hangende metro’. Door je route slim te combineren met het treinennet kun je het zo inspannend maken als dat je zelf wilt.

Fiets in trein

De ICE accepteert alleen vouwfietsen. Maar je kunt Keulen of Wuppertal ook prima bereiken met intercity’s waar je wel je fiets in mag vervoeren. De reistijd wordt dan iets langer, maar je eigen fiets zit natuurlijk het lekkerst.

Wandelen

Je kunt óók wandelen in deze streek. Er zijn arrangementen waarin hotelovernachtingen en bagagevervoer is inbegrepen. Informatie: www.landhotel-napoleon.de of www.derichsweilerhof.de

---

Ook op zoek naar meer info over Bergisches Land? Klik hier!

---