Reisverslag Saoedi-Arabië | We maken kennis met een mysterieus land

Ruw worden we gewekt door het licht van een felle schijnwerper die in onze tent schijnt. Autoportieren gaan open en klappen weer dicht. Harde stemmen klinken in het Arabisch. Verschrikt kijken we elkaar aan. Armen en benen schieten in alle richtingen in een poging broeken en shirts aan te trekken. Half aangekleed strompel ik de tent uit en schud de hand van de geüniformde en besnorde man, die met een zaklamp in mijn gezicht schijnt. ‘Border Patrol’ staat er op z’n badge.

Salaam Aleikum is mijn begroeting. Salaam echoot Mette, die met haar achterstevoren aangetrokken ‘abaya’ de tent uit struikelt. Twee blonde mensen in een tent, is het laatste wat hij hier op het strand aan de Rode Zee had verwacht aan te treffen. In het Arabisch probeert de Border Patrol iets duidelijk te maken wat wij niet begrijpen. In het Engels proberen wij uit te leggen wat hij niet verstaat. Het wordt ons duidelijk dat we hier eigenlijk niet mogen zijn, maar midden in de nacht vertrekken is het laatste wat we willen.

We overhandigen onze paspoorten en visa, wat alleen maar tot meer verwarring leidt. ‘Tourist’, proberen we in een poging duidelijk te maken dat we geen aangespoelde illegalen zijn. Pas als Mette een rijtje namen opnoemt van de plaatsen die we willen bezoeken, valt het kwartje: Ah, tourists! Welcome to Saudi-Arabia.

Vanaf 27 september 2019

Buitenlandse toeristen zijn een nieuw fenomeen in Saudi-Arabië. Pas sinds 27 september 2019 is het voor niet-Arabieren mogelijk vrij rond te reizen in het meest mysterieuze land van het Midden-Oosten. Wat klopt er van het beeld dat we hebben van dit land dat stinkend rijk is geworden door de olie? Worden vrouwen hier echt onderdrukt? Wonen er alleen maar fundamentalisten in Saudi-Arabië?

Is het land een grote zandbak zonder interessante plekken? En is het hier inderdaad zo onveilig wat veel mensen schijnen te denken? Door Google Earth is mijn nieuwsgierigheid al jaren geleden gewekt. Nu we de kans hebben om dit land met eigen ogen te aanschouwen en een eigen oordeel te kunnen vellen, laten we deze niet liggen. We like to explore some more.

Religie

We kunnen er niet omheen dat Saudi-Arabië een zeer religieus land is. Vanaf Muscat vliegen we in 3 ½ uur naar Jeddah met SAUDIA Airlines. De meeste andere mannelijke passagiers gaan gekleed in witte handdoeken en sandalen. Hun vrouwen in een lange zwarte mantel die alleen hun ogen laat zien. Onderweg naar Mekka voor de bedevaart die zij eens in hun leven horen te maken. Na de veiligheidsinstructies volgt er een gebed waar Allah wordt gevraagd ‘ons veilig mee te laten voeren met deze reis’. Gedurende de gehele vlucht wordt aangekondigd hoe lang het nog duurt voor we over Mekka vliegen: ‘Dat Allah al je goede daden zal accepteren’. Na de landing trekt Mette haar zwarte ‘abaya’ aan, zodat ze er bijna net zo uit ziet als alle andere vrouwen in het vliegtuig.

Jeddah

Lange tijd was Jeddah de enige stad in Saoedi-Arabië waar niet-Arabieren mochten wonen. Het is een stad waar men niet vreemd opkijkt van een paar blonde bezoekers. Een prima plek om te starten met onze ontdekkingsreis door het onbekende. Door de smalle straatjes van het historische Jeddah kunnen we heerlijk dwalen: Langs half ingestorte en scheef gezakte huizen, sommigen gebouwd van koraal, maar allemaal met decoratieve houten panelen om de hitte buiten te sluiten. We passeren winkeltjes die sterk geuren naar kruiden en specerijen. De bewoners komen uit Jemen, Sudan, Egypte en Syrië.

De oproep tot gebed is niet te missen: luidsprekers hangen aan minaretten, torens en hoge gebouwen. Rolluiken gaan naar beneden. Winkels en restaurants sluiten hun deuren. Gedurende een half uur is alles gesloten en spoeden de mannen zich naar de dichtstbijzijnde moskee voor gebed. Ook in parken worden kleedjes uitgerold en wordt er gebeden met het hoofd richting Mekka. Vijf keer per dag ligt het leven in Saoedi-Arabië helemaal stil. Vijf keer per dag is er een ‘total shutdown’ van het openbare leven.

Google Maps als inspiratie

We zijn niet naar Saoedi-Arabië gekomen om in Jeddah te blijven hangen. We hebben een auto gehuurd om het land verder te verkennen. Maar waar te beginnen in een land waar nog geen reisgidsen over zijn geschreven? Wat te bezoeken als er maar een handvol beperkte online bronnen zijn te raadplegen? Met Google Maps als voornaamste bron van inspiratie, hebben we een route uitgestippeld langs de Rode Zee richting het 500 kilometer noordelijker gelegen Umluj. Met een beetje geluk vinden we verlaten stranden waar we kunnen zwemmen en snorkelen in het heldere water van de Rode Zee.

Over een 6-baans snelweg rijden we door de uitdijende betonnen werkelijkheid van Jeddah. We passeren alle bekende fast-food ketens die we thuis ook hebben, met het grote verschil dat er hier verschillende ingangen zijn voor gezinnen en alleenstaande mannen.

Heel even in het paradijs

De scheiding van de sexen is zelfs doorgevoerd in het onderwijs: vanaf de lagere school worden jongens en meisjes strikt gescheiden, jongens en meisjes gaan naar eigen scholen en universiteiten. Pas sinds twee jaar mogen vrouwen zonder begeleiding van hun echtgenoot of mannelijk familielid zich buitenshuis begeven en autorijden. Buiten de stad gelden nog de conservatieve regels. Vrouwen zien we hier zelden of nooit op straat.

Grote delen van de kust zijn ontoegankelijk door olieraffinaderijen met omheinde compounds, waar de medewerkers wonen. We passeren enorme cementfabrieken die verdacht dicht bij het rif zijn gebouwd. De meeste strandjes die we vinden liggen vol afval en zijn niet geschikt om te overnachten. Maar af en toe hebben we beet en komen we terecht op een wit strand aan een turquoise gekleurde zee, waar we ons heel even in het paradijs wanen.

Saoedi-Arabië behoort tot de rijkste landen ter wereld, maar wij zien het er niet aan af. Overal ligt afval en staan half ingestorte gebouwen. We passeren dorpjes en stadjes die net zo goed in een straatarm Afrikaans land hadden kunnen liggen. Wat gebeurt er met de honderden miljarden die aan de olie worden verdiend?

Net als in Oman wordt het meeste werk gedaan door miljoenen arbeidsmigranten, maar die hebben er niet voor kunnen zorgen dat Saoedi-Arabië er gelikt en opgepoetst uit ziet. Aangekomen in Umluj begint zich wel een vraag te vormen: Saoedi-Arabië is super interessant, maar hebben we er goed aan gedaan om het schitterende Oman in te wisselen voor haar buurland? Dat het uiteindelijk helemaal goed komt lees je in de volgende twee reisverhalen:

---

---