In het Zuidoosten van Polen is het landschap gevormd door de uitlopers van de Karpaten, een bergketen die zich uitstrekt over een groot deel van Oost- Europa. Deze Woiwodschap (Provincie van Polen) is niet geheel toevallig vernoemd naar deze bergen: Podkarpacie vertaalt zich namelijk letterlijk naar Sub-Karpaten. Het duurde 2,5 uur rijden vanaf het vliegveld van Krakau voordat ik arriveerde in dit relatief onbekende deel van Polen waar een geheel nieuw fotoavontuur stond te wachten.

In dit artikel neem ik je mee naar een aantal imponerende en vaak verrassende plekken binnen de regio Podkarpacie die je direct kunt toevoegen aan jouw wensenlijstje met Oost-Europese reisbestemmingen. 

Dąb Józef

Het verhaal van Dąb Józef is er eentje die je in de categorie fictie zou scharen. Dąb Józef is een reusachtige eikenboom in het plaatsje Wiśniowa en is met een leeftijd van ongeveer 650 jaar één van de oudste in zijn soort in heel Polen. Voor een bomenliefhebber als ik is dit op zich al een reden om een deze eik een bezoekje te brengen.

De eikenboom dankt zijn naam aan de schilder Józef Mehoffer, die de boom veelvuldig als onderwerp in zijn schilderijen en ontwerpen verkoos. Één van de schetsen die Mehoffer van de eik maakte werd tijdens de jaren ’30 van de vorige eeuw zelfs gebruikt voor het ontwerp van een 100-Zloty bankbiljet! Wat de geschiedenis van deze beroemde boom nóg opmerkelijker maakt, is dat de eik tijdens de tweede wereldoorlog als onderduikplaats diende voor twee Joodse broers, genaamd Hymi. Dąb Józef is namelijk hol van binnen.

Dąb Józef bevind zich in een park op een mooi landgoed waar je ook kunt overnacht

Met zijn omtrek van meer dan zes meter was er genoeg ruimte voor de broers om zich naar verluid enkele maanden (!) schuil te houden binnenin de eik. Naar alle waarschijnlijkheid werden zij geholpen door bewoners van het landgoed waarop de eik zich bevind. In 2017 kreeg Dąb Józef de meeste stemmen en werd deze bekroond met de titel ‘Europese boom van het jaar’. Dąb Józef bevind zich in een park op een mooi landgoed waar je ook kunt overnachten.  

Ulucz

Ulucz is nou niet direct een naam die bij veel toeristen direct een belletje zal doen rinkelen. Des te leuker is het om deze plaats uit te lichten in dit artikel. De reden dat ik Ulucz had gemarkeerd is de typische houten kerk die aan de rand van het dorpje (gehucht) op een boomrijke heuvel is gesitueerd. Als je houten kerken in Podkarpacie wil bezichtigen zit je sowieso goed, want de regio is bezaaid met deze unieke, meestal historische bouwwerken.

Voordat ik Ulucz binnenreed bracht ik een bliksembezoek aan de prominente en véél bekendere kerk in Haczów die bovendien een beschermde UNESCO status heeft. Misschien zal het je verrassen dat het kleine, onbekende broertje in Ulucz mij toch meer aanspreekt, vanwege de stilte maar vooral vanwege de ligging. De wandeling naar de kerk is kort, maar wel van de categorie kuitenbijter.

Met de wetenschap dat ik bovenop de heuvel zowel fysiek als spiritueel een beetje dichter bij God ben, neem ik de zweetdruppeltjes voor lief. De kerk van Ulucz draagt de officiële naam Kerk van de Hemelvaart van de Heilige Moeder Gods (Cerkiew Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny) en werd gebouwd rond 1659. Daarmee is het één van de oudste houten kerken in de regio.

Kerk van de Hemelvaart van de Heilige Moeder Gods

Rondom de koepelvormige constructie staan oude grafstenen, de meesten voorzien van verse bloemen. Dit getuigt dat het kerkje zorgvuldig onderhouden wordt, vermoedelijk door de dorpelingen van Ulucz. De kerk is een imponerend bouwwerk, vooral als je er bij stilstaat dat er tijdens de bouw geen enkele spijker aan te pas is gekomen!

Skansen

Het grootste openluchtmuseum van Polen vind je aan de rand van de het stadje Sanok in Podkarpacie. Officieel heet het museum het Muzeum Budownictwa Ludowego, wat zoveel betekent als Museum voor Volksbouwkunde. Om het niet te moeilijk te maken wordt het ook wel Skansen genoemd. Ik heb het geluk dat ik kan overnachten in één van huisjes op het terrein. Dat betekent automatisch dat ik de volgende ochtend, buiten de bezoekersuren om, het hele terrein voor mij alleen heb. Dat is natuurlijk een waanzinnig leuk vooruitzicht!

Helaas heb ik de volgende ochtend geen geluk met het weer en moet ik mij tevreden stellen met een druilerige wandeling over het museumterrein dat in totaal een gebied beslaat van ongeveer 38 hectare en meer dan 100 authentieke gebouwen, zoals huizen, kerken, molens, schuren en werkplaatsen bevat die meestal onderdeel voor onderdeel zijn verplaatst vanuit verschillende dorpen in de regio. Het museum is verdeeld in thematische secties (dorpen), waarbij elke sectie een specifiek etnisch gebied of groep vertegenwoordigt.

Dit omvat de architectuur van de Lemko’s (oostelijke Slaven), de Bojken (bergvolk van de Karpaten), en Pools- Oekraïense plattelandsbewoners. Ook is er heus stadje, compleet met marktplein,  winkels, een herberg en werkplaatsen zoals een smederij en een bakkerij. Bijzonder indrukwekkend zijn de houten kerken op het terrein. Het is op zich niet eens zo erg dat het deze ochtend regent. Het draagt bij aan het typische nostalgische en ietwat mysterieuze sfeertje.

Solina

Die middag rijd ik naar de plaats Solina, waar de gelijknamige Solina-dam is te vinden. De Solina-dam is de hoogste dam in Polen, met een hoogte van ongeveer 82 meter en een lengte van 664 meter. Achter de dam ligt het grote Solinameer waar vooral ’s zomers volop gerecreëerd wordt door watersporters. Vanwege het wisselvallige weer kies ik vandaag niet voor een wateractiviteit, maar besluit de gondelbaan te nemen die naar een panoramaterras leidt.

Het wachten is op een opening in het wolkendek zodat het oppervlaktewater van het stuwmeer gaat glinsteren en het ansichtkaartje compleet maakt. Helaas blijft het slechts bij dreigende wolkenpartijen en hier en daar spatje regen. Niet dat het niet mooi is.. Integendeel! De groene heuvels van de Bieszczady zijn een imposant aanblik en vervelen geen minuut, zelfs met dit weer. De nacht breng ik door in de nabijgelegen en gemoedelijke accomodatie met agriturismo concept in het dorpje Bóbrka.

Wildlife Safari

Niet om 6, niet 5, maar om 4 uur (!) liep de volgende ochtend mijn wekker af. Een beetje overdreven voor zonsopkomst in September misschien, maar als je kans wil maken om wilde dieren te spotten, moet je letterlijk voor dag en dauw opstaan. Om klokslag 5 uur arriveer ik op de afgesproken parkeerplaats waar een Landrover met lopende motor op mij zit te wachten. Jurek en Karolina stappen uit en stellen zich voor.

Jurek is jager en organiseert daarnaast wildlife safari’s. Karolina is ranger van het natuurreservaat Bieszczady en tevens wandelgids.  Ik neem plaats op de bijrijdersstoel van de Landrover en we vertrekken vol goede moed. ‘Als we geluk hebben zien we vandaag Żubr’, zegt Jurek. Żubr is Pools voor Europese bison (ookwel Wisent). ‘En als we de bingo winnen zien we misschien wel wolven of zelfs een beer!’

Opgewonden pak ik mijn camera en check snel nog even de instellingen. Al snel worden de wegen onverhard en rijden we dieper en dieper het bos in. Bij een open grasvlakte stoppen we en gebaart Jurek dat we stil moeten zijn. Overduidelijk horen we in de verte het galmende geluid van bulderende edelherten. Het is nog te donker om iets te kunnen zien, maar ze zijn er in ieder geval! Even verderop stappen we met z’n drieën uit bij een klein bospaadje waar Jurek onlangs nog een beer heeft gespot. ‘Dit is een geliefde plek voor de beer vanwege de fruitbomen die hier staan. Ze vinden de rijpe appels heerlijk!’

Aan de rand van het bos vinden we een opening waar we onopvallend uitzicht hebben over een grasweide met inderdaad, enkele fruitbomen. Maar helaas geen beer. Wel een bison! In de schemering zien we in de verte een bison tussen de bomen door lopen. Enkele minuten later spotten we in hetzelfde grasland ook een vos. Maar helaas is het nog steeds te donker om een fatsoenlijke foto te schieten.  We besluiten om terug te lopen naar de auto en een andere bosweg in te slaan. Deze leidt eerst door de bossen, maar al gauw draaien we een hoge grasheuvel op. Hier is het uitzicht werkelijk fe-no-me-naal!

In alle richtingen zien we beboste- en glooiende grasheuvels. Ook maakt de zon eindelijk zijn opwachting. Als we hier op dit moment dieren zien is het direct een voltreffer! En ja hoor! Twee jonge edelhert mannetjes kijken ons aandachtig aan. Enkele seconden blijven ze stil staan en weet ik de eerste geslaagde foto van de ochtend te schieten. Daarna galopperen ze op gracieuze wijze tussen de bomen door en verdwijnen ze al snel uit het zicht. Na een kwartiertje door de heuvels hebben gereden besluiten we terug te rijden.

Net als we de handdoek in de ring willen gooien tikt Jurek mij op de schouder en gebaart mij naar rechts te kijken. In de verte staan 3 volwassen bisons ons aan te staren! Aandachtig worden we in de gaten gehouden, maar de dieren lijken niet gealarmeerd. ‘Je kunt uitstappen als je wil’ zegt Jurek. Ik knik en sluip stapje voor stapje dichter in de richting van de bisons. Heel voorzichtig, en heel rustig.

Als ik zo’n 30 meter ben gevorderd schiet ik snel een aantal foto’s. Ze zouden het immers zo maar eens welletjes kunnen vinden. Het duurde inderdaad niet lang alvorens het drietal de veiligheid van het donkere bos opzocht en voorgoed uit het oog verdween. Maar die foto’s waren in ieder geval in de pocket!

Wielka Rawka

De toppen van het Bieszczady gebergte zijn glooiend, niet al te hoog en bezaaid met goede wandelpaden. Kortom, dé perfecte regio voor een stevige wandeling. Het weer is eigenlijk voor het eerst deze reis aan mijn zijde dus besluit ik samen met gids Karolina dat er geen te tijd te verliezen is en zetten we de eerste passen richting de Wielka Rawka, een bij wandelaars geliefde bergtop van 1305 meter hoogte.

Vanaf de parkeerplaats moeten er 450 hoogtemeters overwonnen worden over een goed begaanbaar, maar steil wandelpad dat grotendeels door een bos leidt. Voorbij de boomgrens worden de uitzichten spectaculairder en kijk in het westen naar Slowakije en in het Zuiden naar Oekraïne. Voor landenverzamelaars onder ons bestaat er ook de mogelijkheid om de wandeling te verlengen tot aan Kremenaros, het daadwerkelijke drielandenpunt. Zweetpareltjes druppelen van mijn pet af als de top in zicht komt. Vanaf de Wielka Rawka heb je een goed uitzicht op Tarnica, met 1346 de hoogste top van het Bieszczady gebergte.

Ook kijken we aandachtig naar de tegenover ons liggende berg de Połonina Wetlińska. Hier zullen wij namelijk in de middag naar toe wandelen, in de hoop er een mooie zonsondergang vast te leggen. Maar eerst lopen we langs dezelfde route weer naar beneden en bestellen we een stevige blueberry pancake op het terras van Pod Małą Rawką, een heuse berghut waar je ook kunt overnachten.  

Połonina Wetlińska

De tweede wandeling van de dag betreft waarschijnlijk de meest populaire wandelroute van het hele Bieszczady gebergte. Vanaf het parkeerterrein moeten eerst 350 hoogtemeters overwonnen worden om bij de Chatka Puchatka te arriveren, een restaurant en berghotel die is gesitueerd op een bergkam. Daarna is er de mogelijkheid om de route te vervolgen die verder over de bergkam leidt. Logischerwijs tref je op deze route tal van uitkijkpunten en fotomogelijkheden.

Kijkend naar de steeds grijzer wordende lucht, betwijfelen we of er vandaag uberhaupt nog een uitzicht gaat komen. De Połonina Wetlińska lijkt volledig in een laaghangende wolk te zijn gehuld. Na een tweede kop thee in de Chatka Puchatka kiezen we eieren voor ons geld en besluiten we terug te keren naar het dal, in de stille hoop dat we een wijs besluit hebben genomen en onderweg niet ineens verrast worden door een fenomenale zonsondergang. We bleken het bij het juiste eind te hebben.

Met de nodige kilometers in de benen arriveren we bij de auto en kijk ik ondanks deze anti-climax terug op een lange maar geslaagde laatste dag van mijn avontuur in Podkarpacie. De enige juiste keuze aan het einde van zo’n intense dag is een stevige maaltijd in het rustieke berghotel Zajazd Pod Carynskawaar ik bovendien de nacht doorbreng. 

Mijn eerste kennismaking met deze Poolse regio was verrassend. De weelderigheid en uitgestrektheid van de natuur heeft mij verbluft. Hoewel ik een beetje pech had met het weer, is September over het algemeen een perfecte maand om Podkarpacie te bezoeken. Ook lijkt Podkarpacie de reisbestemming bij uitstek als je op zoek bent naar een fantastische plek om de herfstkleuren te aanschouwen. Voorzichtig ben ik hier al over aan het fantaseren tijdens de terugrit naar het vliegveld van Krakau.

Copyright alle foto’s: Vincent Croce

Lees hier meer over reizen naar de mooiste plekken in Polen.


Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.