Natuurpark Beverin: waar de steenbok zich thuis voelt

Natuurpark Beverin is een 515 km2 groot natuurgebied rond de berg Piz Beverin (2.998m) in Graubünden, Zwitserland. Het gebied strekt zich uit vanaf de Rheinschlucht in het noorden tot aan de Italiaanse grens in het zuiden (klik hier voor de kaart). Binnen dit gebied vallen ook de Rofflaschlucht en de Viamala Schlucht. In dit verslag beperk ik mij tot Piz Beverin en het gebied er direct omheen, waar een steenbokken-kolonie van circa 350 dieren leeft.

---

Wat maakt dit gebied zo bijzonder? Hier kun je optimaal genieten van rust en natuur. Het gebied wordt lang niet zo massaal bezocht als bijvoorbeeld het Zwitsers Nationaal Park in het Engadin. Op “drukke” dagen zul je vooral mensen vinden bij Piz Beverin, de rest van het gebied is heel rustig. Wat natuurlijk heel fijn is voor het wild dat er leeft.

Op de kaart hier beneden vind je de locaties terug van onderstaande miniverslagen en de drie parkeerplaatsen aan de oostzijde.

1 – Piz Beverin (2.998m)

Piz Beverin is één van de bekendste bergtoppen in de regio. Enerzijds omdat het dezelfde naam draagt als het natuurpark, anderzijds vanwege de leuke wandelroute naar de top. En dan bedoel ik de route met “de ladder”. Een verticale wand kan bedwongen worden middels een 8 meter lange ladder. En voor de gemiddelde bergwandelaar is dit toch een belevenis.

Op een dag in september begint de dag met de nodige wolken, met name tegen de bergtoppen aan, maar volgens de weerapps zou het in de loop van de dag prachtig weer worden. We besluiten de gok te wagen om Piz Beverin te bedwingen en starten bij Mursenas, te bereiken vanaf Mathon (lees onderaan dit verslag meer over de bereikbaarheid).

Vanaf Mursenas heb je 2 opties:
1) Via Beverin Lücke naar de top van Piz Beverin, daarna over de ladder (van onder naar boven) en via Beverin Pintg terug naar de parkeerplaats.
2) Of juist via Beverin Pintg over de ladder (van boven naar beneden), dan naar de top van Piz Beverin en via Beverin Lücke terug naar de parkeerplaats.
Wij kiezen voor optie 1.

Vanaf Mursenas volgen we de wit-rood-witte markeringen over de soms steile alpenweiden met links en rechts koeien die nieuwsgierig hun koppies omhoog steken. We gaan op weg naar Beverin Lücke.
Verderop zien we door de mist nog net een groep gemzen in sneltreinvaart passeren. Zeker in groepsverband zetten ze het altijd gelijk op een lopen als ze mensen zien. De alpenweiden gaan uiteindelijk over in wat steniger terrein en na zo’n 2,5 uur lopen bereiken we Beverin Lücke (2.826m).
Hier komt ook een alpineroute omhoog vanaf de Glaspass, hierover later meer.
Vanaf Beverin Lücke begint het laatste stuk omhoog ietswat steil. Door de koude nachten en de momenteel vochtige en mistige omstandigheden ligt er hier en daar ijs en sneeuw op het laatste stuk van de route. Dankzij de touwen en kettingen die er hangen, is het ondanks deze omstandigheden toch best goed te doen. Nog even doorzetten en dan bereiken we de top van Piz Beverin waar we deze dag uitzicht boven de wolken hebben.

En dan volgt de afdaling richting de fameuze ladder. Op de borden onderweg lazen we al 2 keer “Achtung! Leiter 8m” Acht meter lang dus! Het is dat we van bovenaf kunnen zien waar de ladder heen gaat, want door de wolken die volop in beweging zijn tegen de bergwand lijkt het net alsof je een ladder neemt naar de top van een los staande stenen pilaar … en dan?

Eenmaal boven gaat het pad verder over een lange bergrug, terug naar de alpenweiden waar de koeien nog een paar dagen mogen grazen tot ze voor de winter van de berg geloodst worden. Nu de wolken langzaamaan oplossen, zien we een glimp van het potentiële uitzicht.

Totalen
1.090 hoogtemeters op en af
8,5 kilometer in totaal heen en terug
Geschikt voor de geoefende bergwandelaar

Alternatieve route – alpinepad
Voor de zeer ervaren bergwandelaars / alpine wandelaars gaat er ook een alpinepad vanaf de Glaspass (moeilijkheidsgraad T4) naar de top van Piz Beverin via Beverin Lücke. Het hoogteverschil is dan 1.200 meter. Dit is een route aan de noordzijde van de berg, dus de condities moeten optimaal zijn om dit pad veilig te kunnen lopen. Ikzelf heb helaas nog niet de kans gehad om dit pad te lopen, maar deze staat nog wel op het wensenlijstje.

Steenbokken kolonie Safien-Rheinwald

Door de jacht was de steenbok aan het einde van de 16e eeuw helemaal uitgestorven in Graubünden. In de eeuwen daarna verdween ook de rest van de populatie in Zwitserland. Halverwege de 19e eeuw werden de eerste steenbokken in Zwitserland uitgezet met het doel dat de populatie gaat groeien. Uiteindelijk werden in 1954 in het gebied rond Piz Beverin en Pizzas d’Anarosa ook steenbokken uitgezet. Deze groep is daarna uitgegroeid tot een populatie van 550 dieren in 1998. Door een oogziekte in 2003 en volgende jaren plus een strenge winter in 2008/2009 is de populatie geslonken tot circa 350 dieren en dit is de laatste 10 jaar stabiel gebleven. Steenbokken kolonie Safien-Rheinwald, zoals de groep genoemd wordt, voelt zich helemaal thuis in dit rustige gebied. En zolang je respect hebt voor deze dieren en hun leefgebied, ben je er van harte welkom om ze te komen observeren.

2 – Wildobservatiepunt Farcletta digl Lai Grand (2.659m)

Vanaf parkeerplaats Tguma (2.340m) gaat er een gemarkeerde wandelroute naar de bergpas Farcletta digl Lai Grand waar een wildobservatiepunt is. We volgen eerst het tractorpad tot we bij Alp Nurdagn zijn. Daar gaat het pad de bergweiden op richting het bergmeer Lai Grand. Met de steile wand van Pizzas d’Anarosa links van je, gaat het pad daarna verder omhoog richting de bergpas.

Op de bergpas staat een wildobservatie-box en is er ruimte om te gaan zitten en het wild te observeren. Het zijn voornamelijk de steenbokken die regelmatig aan de andere kant van de bergpas rondhangen. En als je daar vroeg in de ochtend bent of laat op de dag, maak je een redelijke kans om ze te zien. Garanties zijn er echter nooit, het zijn immers wilde dieren.
Als je het wandelpad aan de andere kant van de bergpas naar beneden volgt, is er niet veel verder nog een tweede wildobservatiepunt.

In de wildobservatie-box zitten onder andere informatiefolders over wildobservatie en over het gebied, een verrekijker aan een draad die je mag gebruiken, een boek waar je je observaties in kunt schrijven en een hoorn van een steenbok om te bekijken.
Klik hier voor een folder met wildobservatie-tips.

Ooit zaten wij daar een grote groep steenbokken te observeren tot er een wandelaar naar boven kwam die het blijkbaar een goed idee vond om de dieren te besluipen. Wij bleven op de bergpas zitten en keken met lede ogen aan hoe de steenbokken besloten te vertrekken naar de bergwand achter ons. Ze passeerden ons echter wel even op geringe afstand, vervolgens verdwenen ze langzaam op de schaduwzijde van Pizzas d’Anarosa. Ook al volgden wij de groep met de verrekijker, binnen een half uur waren ze praktisch onzichtbaar geworden. Jammer voor ons! Tegelijkertijd prachtig om te zien hoe ze opgaan in hun omgeving en zo een rustige plek kunnen vinden om te verblijven.

Totalen
600 hoogtemeters op en af
12 kilometer in totaal heen en terug
Geschikt voor de gemiddelde bergwandelaar

Overige dierenleven in het natuurpark

Naast deze steenbokken-kolonie leven er ook veel gemzen. Met een beetje geluk kom je onderweg 1 of meerdere gemzen tegen. Ze zijn echter wel erg schuw. Zeker als ze in een groep zijn, staat er 1 gems op de uitkijk die fluit als alarmsignaal, waarna de hele groep er vandoor gaat. Door je klein te maken op de grond en niet te bewegen, heb je nog kans dat ze even blijven staan.

Niet te missen zijn de bergmarmotten. Ze zijn echt overal te vinden op de alpenweiden. Enigszins schuw zijn ze wel, dus als je te dichtbij komt verdwijnen ze in hun hol. Onder de grond hebben ze een heel netwerk aan gangen zodat ze zich uit het zicht van alles en iedereen kunnen verplaatsen van A naar B.
Maar ga je rustig op afstand zitten, dan is de kans groot dat je ze een tijdje kunt observeren.

Verder zijn er verschillende kleine vogeltjes te vinden zoals bijvoorbeeld de alpenheggenmus, zwarte roodstaart en tapuit. Maar ook torenvalken en de rode wouw jagen in het gebied. Een enkele keer wordt er hoog in de lucht een steenarend of een baardgier gesignaleerd.

3 – Carnusapass (2.604m)

Onder andere vanaf parkeerplaats Tguma staat de Carnusapass aangegeven, circa 2,4 kilometer enkele reis en een hoogteverschil van 275 meter. Het is een eenvoudige bergwandeling naar een bergpas die een mooi uitzicht geeft op Piz Beverin en het gebied aan de oostzijde.
Vanaf de Carnusapass gaat er een gemarkeerd wandelpad naar de Glaspass aan de noordzijde van Piz Beverin. Het is niet slim deze te nemen als je auto bij Tguma staat. Maar vanaf de Carnusapass kun je bijvoorbeeld wel wat ronddolen of een ongemarkeerde route naar één van de omliggende bergtoppen nemen.
Vanaf de parkeerplaatsen Mursenas en Alp Tumpriv gaan er overigens ook gemarkeerde routes naar de Carnusapass.

4 – Piz Tuf (2.833m)

Vanaf de Carnusapass is het een optie om verder te lopen naar de top van Piz Tuf. Dit is echter wel een ongemarkeerde route, maar heel erg de moeite waard. Eerst daal je een stukje af, waarna je links afslaat richting het bergmeertje (Lai la Scotga).

Dit bergmeertje loop je voorbij en eigenlijk is het dan alleen nog maar rechtdoor. Mits het droog is en er geen sneeuw of ijs ligt, is deze route prima te doen voor de ervaren bergwandelaar. Hier en daar heb je wel je handen nodig. Op de terugweg kun je eventueel afdalen aan de zuidzijde van Piz Tarantschun. Ons startpunt die dag was Alp Tumpriv Parkplatz, te bereiken via de tolweg vanuit Mathon. Starten vanaf parkeerplaats Tguma (tolweg vanuit Wergenstein) kan natuurlijk ook. Lees onderaan dit verslag meer over de bereikbaarheid van het gebied.

Piz Tuf dankt zijn naam aan de steen waaruit de berg deels bestaat: tufsteen, een relatief zacht vulkanisch gesteente.
Op deze route zul je waarschijnlijk niemand tegen komen. Het is Piz Beverin die vooral beklommen wordt, omdat deze routes gemarkeerd zijn. Mijn voorkeur gaat dan toch stiekem uit naar een berg als Piz Tuf. Heerlijk als je een berg voor jezelf hebt. Alleen jij en je gedachten!

Totalen
870 hoogtemeters op en af
10 kilometer in totaal heen en terug (startpunt Alp Tumpriv Parkplatz)
Geschikt voor de ervaren bergwandelaar

5 – Bruschghorn (3.054m)

Ook zo’n heerlijk rustige route is de ongemarkeerde route naar de Bruschghorn. Deze top net boven de 3.000 meter biedt een waanzinnig uitzicht over de omgeving. Het is geen moeilijke klim, hooguit een uitdaging qua conditie, maar dat is maar net wat je gewend bent.

De route in het kort: We starten bij parkeerplaats Tguma en volgen het tractorpad naar Curtginatsch. Daar slaan we rechtsaf de alpenweide op en lopen door het gras omhoog richting de Ostgratsattel, ten westen van Piz Tuf. Vanaf deze kant is Piz Tuf overigens niet te beklimmen voor de normale bergwandelaar.

Linksaf gaan we nu en eigenlijk zijn de laatste 300 hoogtemeters over het steen (en eventueel wat sneeuw) niet heel moeilijk te lopen. Eenmaal boven is het echt genieten van het prachtige uitzicht.

Totalen
900 hoogtemeters op en af
11 kilometer in totaal heen en terug
Geschikt voor de ervaren bergwandelaar

Bereikbaarheid

Bovenstaande wandelroutes zijn te bereiken via twee tolwegen aan de oostzijde van het gebied. Op autoweg 13 ten zuid-westen van Chur neem je afslag 24 naar Zillis en dan rijd je via Donat naar Mathon.
Bij de ingang van het dorp Mathon heb je de eerste tolweg naar Mursenas (1.932m) en Alp Tumpriv (2.115m) waar je kunt parkeren.
Vanuit Mathon kun je verder rijden richting Wergenstein. Ruim voor Wergenstein, bij bushalte Lavanos, is de afslag voor de tweede tolweg. Deze lange weg leidt naar parkeerplaats Tguma (2.340m). Momenteel kosten deze tolwegen CHF 10 voor 2 dagen.
Naar parkeerplaats Tguma rijdt er in het hoogseizoen een aantal keer per week een Alpinbus. Let wel op: De tijden zijn zeer beperkt. Klik hier voor meer info.
Wandelend vanuit Mathon is natuurlijk ook nog een optie (minimaal 400 extra hoogtemeters).

Driedaagse wandeltocht “viaCapricorn”

Er is een 3-daagse lange-afstandswandeling (route 693) samengesteld die dwars door bovenstaand gebied voert, het gebied waar de steenbokken kolonie Safien-Rheinwald leeft. Je start en eindigt in Wergenstein en de etappes gaan via de Glaspass en Turrahus. Meer informatie over deze wandeltocht, de huidige toestand van de wandelweg en voor boekingen klik dan hier.

---