Reisverslag Zwitserland | Het hart van Parc Ela

Het grootste natuurpark van Zwitserland ligt in Graubünden: Parc Ela. Wat mij betreft een van de mooiste gebieden met een enorme diversiteit aan landschap, flora en fauna. Middenin Parc Ela ligt Piz Ela, een imposante berg van 3.339 meter hoog. Met onderstaande 3 bergwandelroutes laat ik je zien hoe geweldig mooi het landschap hier in het hart van Parc Ela is en waarom dit gebied een bezoekje waard is.

Parc Ela

Parc Ela is met een oppervlakte van momenteel 658 km2 het grootste natuurpark in Zwitserland. Het natuurpark kenmerkt zich door het afwisselende landschap, van dramatische bergwanden tot weelderige alpenweiden vol bloemen en kruiden. Ook prachtige historische dorpen zijn er te vinden, zoals Tiefencastel, Savognin, Bivio, Filisur en Bergün. Het park zit vol leven. Vlinders, insecten, (roof)vogels, steenbokken, gemzen, edelherten, bergmarmotten en ga zo maar door. De drie bekendste bergpassen in Parc Ela zijn de Julierpass, Albulapass en de Septimerpass. Deze laatste is te voet of met de fiets bereikbaar.

Het natuurpark heeft zijn naam ontleend aan Piz Ela (3.339m). Piz Ela vormt samen met Corn da Tinizong (3.173m) en Piz Mitgel (3.159m) het bergmassief in het hart van Parc Ela. In dit verslag geef ik drie bergwandeltips rond Piz Ela en laat ik zien waarom dit gebied een bezoekje waard is.

1. Bergwandeling naar Pass digls Orgels (2.699m) en Pass d’Ela (2.724m)

Twee fantastisch mooie bergpassen zijn Pass digls Orgels en Pass d’Ela. Pass digls Orgels heet zo vanwege de stenen pilaren die bovenop deze bergpas staan. Het heeft van afstand iets weg van een kerkorgel. Aan de voet van deze bergpas ligt een kraakhelder bergmeer: Lai Tigiel. Pass d’Ela ofwel Elapass is de bergpas die aan Piz Ela vast zit. Hier vandaan kijk je uit op meerdere bergmeertjes en indrukwekkende bergwanden.

Deze bergpassen zijn via meerdere routes bereikbaar, maar als dagwandeling zijn deze het makkelijkst te bereiken via parkeerplaats Plang la Curvanera. Deze parkeerplaats is te bereiken vanuit het dorp Savognin. Op Google Maps zoek je de weg naar Anita’s Alpstübli op. Ergens op deze route ligt de parkeerplaats. Verder dan deze parkeerplaats mag je ook niet rijden. Een eventuele andere optie is de wandelbus nemen naar Plang la Curvanera. Twee keer per week kun je deze boeken via de VVV van Savognin. De tijden zijn echter zeer beperkt en de bus rijdt alleen bij een minimum van 4 passagiers.

Lai Tigiel

Vanaf de parkeerplaats volg je simpelweg de wandelbordjes en de wit-rood-wit markeringen. De aanlooproute naar Lai Tigiel is vooral heel erg lang, maar verder een prima te lopen bergpad over een groene berghelling. Met een beetje geluk zie je bergmarmotten of gemzen. Bijna de gehele weg kijk je tegen de steile bergwanden van Piz Mitgel en Corn da Tinizong aan.

Ooit was er aan deze kant een klettersteig, maar sinds 2017 is deze gesloten wegens steenslag. Lai Tigiel ligt op 2.462 meter hoogte en is een fotogeniek bergmeer met een prachtige bergwand op de achtergrond en kraakhelder water.

Pass digls Orgels

Vanaf Lai Tigiel is het nog maar 237 meter omhoog naar Pass digls Orgels. Het is 1 juli en er ligt nog sneeuw op de helling. Verder is het pad naar boven vooral heel stenig en liggen er behoorlijk wat rotsblokken. Bovenop de bergpas staan fascinerende stenen pilaren, waardoor de bergpas van een afstand iets weg heeft van een kerkorgel. Als we vanaf Pass digls Orgels aan de andere kant naar beneden kijken, zien we de Elahütte liggen.

Pass d’Ela

Het is nu nog maar 30 tot 45 minuten lopen naar de Elapass. Zonde om deze nu niet mee te pakken. We moeten hiervoor nog een klein stukje omhoog door de sneeuw om vervolgens weer iets af te dalen naar Pass d’Ela. Tussen de besneeuwde vlakken door zien we de prachtige rood/bruine stenen die deze bergpas kenmerken. Recht vooruit kijken we tegen Piz Ela aan. Aan de ene kant beneden zien we enkele bergmeren liggen, waaronder Lai Grond. Aan de andere kant beneden ligt de Elahütte.

Verderop in dit verslag schrijf ik over een route naar de Elahütte en een route naar Lai Grond, beide met een ander startpunt. Verschillende routes zijn hier te combineren, met Pass d’Ela als middelpunt, maar houd dan wel rekening met de extra hoogtemeters en je vervoer naar en van je begin- en eindpunt.

2. Bergwandeling Bergün – Elahütte – Filisur

De Elahütte, ofwel Chamona d’Ela zoals deze op de wandelborden staat, ligt aan de voet van Piz Ela en Corn da Tinizong en dient onder andere als startpunt voor een beklimming van deze twee reuzen. De hut is meestal onbeheerd, behalve in de weekenden van het zomerseizoen. In de hut is geen eten of drinken te koop, dus neem zelf voldoende mee. Je waterfles kun je er overigens wel vullen. Een beklimming van Piz Ela of Corn da Tinizong is alleen weggelegd voor de echte bergbeklimmer, maar een dagtocht naar de Elahütte is desalniettemin de moeite waard.

Van Bergün naar de Elahütte

Vanwege het hoogteverschil zijn wij begonnen in Bergün. Vanuit Bergün is de Elahütte perfect aangegeven op de wandelbordjes en kun je eigenlijk niet verkeerd lopen (volg Chamona d’Ela CAS). Via een bergpad gaat de route door het bos omhoog. Regelmatig zijn er open gedeelten en word je getrakteerd op een prachtig uitzicht over het dal en de tegenover gelegen bergen en valleien.

Uiteindelijk kom je bij een bergkam bedekt met gras en zal het pad je over deze bergkam heen leiden. Een gems kan zomaar je pad kruisen. Het hoogste punt van deze route (2.375m) heb je dan gehad. Nu zie je de Elahütte in de verte liggen op 2.252m. De aanloop naar de Elahütte is echt onwerkelijk mooi. Op de achtergrond steile bergwanden die gevormd zijn door erosie, de indrukwekkende top van Corn da Tinizong en daarnaast de twee prachtige bergpassen Pass digls Orgels en Pass d’Ela. We nemen even de tijd om dit moois in ons op te nemen, wow.

Van de Elahütte naar Filisur

Bij de Elahütte pauzeren we en vullen we onze waterfles. Daarna volgt een fikse afdaling naar Filisur. Maar wel over een grotendeels goed te lopen pad die steeds breder wordt. Onderweg komen we namelijk langs boerderijen en vakantiehuisjes. Dat maakt de afdaling ook minder steil dan het pad vanaf Bergün. Eén klein nadeel. Eenmaal beneden moet je weer een stukje omhoog, want het station van Filisur ligt helemaal bovenin het dorp. Maar dat zou geen dealbreker moeten zijn.

Mocht je dit nog niet genoeg vinden voor 1 dag, dan is het ook nog mogelijk om vanuit de Elahütte door te lopen naar Pass d’Ela of Pass digls Orgels. De wandeltijd die hiervoor staat is ongeveer 1,5 uur enkele reis. Maar zoals ik al eerder schreef: houd rekening met de extra hoogtemeters en bedenk goed waar je uit wil komen en of vervoer daar vandaan mogelijk is.

3. Bergwandeling naar of over Fuorcla da Tschitta (2.831m)

Een prachtig stukje natuurpark is Val Tschitta. Dit is een beschermd gedeelte van Parc Ela. Hier mag bijvoorbeeld niet gejaagd worden en wandelaars mogen de paden niet verlaten zodat de natuur zoveel mogelijk beschermd blijft. Wat natuurlijk vanzelfsprekend is, maar toch nog steeds op de borden vermeld moet worden, is dat je het wild met rust laat. Neem daarom een verrekijker of telelens mee, zodat je van afstand eventueel wild kunt bekijken of fotograferen. Garanties op wild zien heb je natuurlijk nooit, maar houd vooral je ogen open op de hogere gedeelten van deze route.

Hierboven de kaart van de route Preda – Fuorcla da Tschitta – Tinizong. Voor deze route is het noodzakelijk met het openbaar vervoer te reizen. Er is een perfecte treinverbinding naar Preda en in Tinizong kun je de bus nemen. Wil je persé met de auto komen, dan kun je het beste parkeren op station Preda en dan vanaf Fuorcla da Tschitta weer dezelfde weg terug lopen. Eventueel kan er langs de Albulapass ter hoogte van Naz geparkeerd worden, hier zijn echter slechts 5 parkeerplekken.

Fuorcla da Tschitta

De toegang tot de vallei Val Tschitta ligt in het bergdorpje Naz. Hier vandaan volg je de bordjes en al snel loop je op een pad dwars door het bos omhoog. Links van je hoor je een bergrivier stromen, rechts en boven van je zie je waarschijnlijk de notenkrakers die van boomtop tot boomtop vliegen. Het is juli, dus alles is nu groen, groener, groenst. In de herfst kun je wat meer rood en bruin tinten verwachten.

Eenmaal boven de boomgrens opent zich een groene bergvallei met bergwanden rondom. Met de zon in de rug blijf je hier het landschap fotograferen. Helemaal achterin deze vallei gaat het pad ineens weer wat steiler omhoog. Onder het toeziend oog van enkele bergmarmotten vervolgen we hier onze weg naar een vlakte vol rotsblokken en gekleurde bergwanden.

Als we Piz Ela in zicht krijgen, is Fuorcla da Tschitta slechts één laatste beklimming van ons verwijderd. Eenmaal boven op bergpas Fuorcla da Tschitta staan we oog in oog met een duizelingwekkende bergwand: Piz Ela. En links daarvan kijken we uit op bergmeer Lai Grond (2.594m). Daarachter Pass d’Ela (herkenbaar aan de rood/bruine stenen met een grasrand eronder) en Corn da Tinizong.

Afdaling naar Tinizong via Lai Grond

Twee keuzes nu. We genieten van het uitzicht en dalen weer via dezelfde weg af naar Naz / Preda. Dit is al een intensieve, maar prachtige dagtocht op zich. Of we gaan het bergmeer daar beneden (Lai Grond) van dichtbij bekijken en dalen af naar Tinizong. Dat eerste hebben we al meerdere malen gedaan, dus we besluiten voor een keer af te dalen naar Tinizong.

Het is een fiks hoogteverschil naar Tinizong, maar ik heb het prachtige Lai Grond nu al zo vaak van boven gezien, ik wil gewoon één keer daar beneden lopen. En het was de moeite waard! Dan sta je daar ineens aan de oever van een kraakhelder bergmeer met gigantische bergwanden op de achtergrond die je heel klein laten voelen. Kippenvel.

De verdere tocht naar Tinizong gaat eerst over een steil bergpad naar beneden en later over een goed te lopen tractorpad verder door een groene bergwereld.

Wildlife

Het mag voor zich spreken dat je rekening houdt met de dieren in de natuur. Als je een foto wilt maken, jaag de dieren niet op, maar houd je rustig, maak je eventueel klein en blijf op afstand. Ik heb altijd een telelens bij mij en vaak ook een verrekijker of monoculair. In dit deel van Parc Ela heb je vooral kans om bergmarmotten en gemzen te zien. Maar ook edelherten lopen er, op de hele hoge delen steenbokken en met een beetje geluk spot je een baardgier of steenarend. In het eerste deel van de zomer fladderen hier overigens ook de meest prachtige vlinders.

Eerdere wandelverslagen Parc Ela

Onlangs heb ik nog een wandelverslag geschreven over een route in Parc Ela, namelijk de route Bivio-Stallerberg-Uf da Flüe-Bivio.
Klik hier om dat verslag te lezen.

En twee jaar geleden schreef ik een uitgebreid verslag over een relatief lichte themawandeling langs de Albulapass met de Rhätische Bahn als onderwerp, namelijk de Bahnerlebnisweg Albula. Klik hier om dat verslag te lezen.

---

---