Ik liep The Arctic Trail, 200 kilometer door de tundra

Na twee maanden ver boven de poolcirkel fietsen ga ik eindelijk hiken. Ik ben hier om te leren over de Sami cultuur en zonder het land te voelen onder mijn voeten begrijp ik de cultuur nog niet helemaal. De Sami zijn de rendierherders van de tundra, dus ik ga 200 kilometer door de Finse en Noorse wildernis lopen. Een gedeelte van de Nortkalottleden oftewel, de arctic trail.

Niet alleen

Deze trail is in z’n geheel zo’n 800 kilometer, en mijn gedeelte leidt me van Kilpisjärvi in Finland via uitgestrekte heuvels en boomloze tundra naar het groene dal van de Saraelv in Noorwegen om door de moerassen van Kautokeino in het gelijknamige dorp uit te komen. Dit is een tocht van zo’n 200 kilometer. Deze 200 kilometer zal ik geen voorzieningen tegenkomen, hoogstens wat hutjes waar iemand misschien een zakje koffie of wat suiker heeft achtergelaten.

Omdat het land desolaat en verlaten is, besluit ik om niet alleen te gaan; als er iets gebeurt kan het lang duren voordat er iemand komt en mobiel bereik is er niet. Ik vraag Hugin mee; een jongen die ik een aantal weken eerder heb leren kennen op een festival. Veel beter dan twee biertjes ken ik hem niet, maar hij liet een goede vibe achter en dus durf ik het aan om twaalf dagen alleen met hem opgescheept te zijn.

We spreken af in Kilpisjarvi om daar inkopen te doen. 2,4 kilo havermout, 2,4 kilo noten, 2,4 kilo gedroogd fruit en 2,4 kilo gedroogd eten zoals pasta, couscous, rijst en aardappelpoeder. Daarnaast hebben we “Add-ons”. 1 kilo salami, 500 gram soja, 250 gram gedroogde ui, 250 gedroogde nasi-groente. 1 liter olijfolie, 250 gram koffie 100 gram kruiden en specerijen en ieder 1 zakje choclolademelkpoeder voor nood. Ik geloof niet dat het genoeg is. Daarom neem ik nog 500 gram chocolade, 400 gram pindakaas en 250 gram haribo gummibeertjes mee. En natuurlijk een flesje Salmiakki, het nationale Finse drankje. Uiteindelijk weegt mijn tas twintig kilo. Ik ben blij met mijn loopstokken.

Morgen wordt het beter

Net iets te laat vertrekken we vanuit Kilpisjarvi en zwetend en puffend ga ik de eerste heuvel op. De trail leidt langs een groot meer waar het eerste huisje op ons wacht. Het is maar 12 kilometer, maar toch doen we daar zes uur over! We lopen over rotsen, kronkelpaadjes en klimmen een sporadisch hek over. Water halen we uit de stroompjes die we tegen komen, dat scheelt gewicht.

Na het huisje is het nog maar acht kilometer naar de rode cirkel die we twee dagen eerder zorgvuldig op onze kaart hebben getekend. Tegen zonsondergang besluiten we een plek te zoeken voor onze groene tentjes op 900 meter hoogte. De sneeuw ligt nog op de toppen van de nabije heuvels terwijl de zomer al langzaam ten einde keert. Morgen gaat het beter worden zeg ik tegen mezelf. Dan is er 300 gram uit mijn tas.

De nacht is koud en guur en laat een grijze deken van mist achter. Elke 50 meter staat een markering en we moeten ons best doen om niet van het pad af te lopen. Ik gebruik mijn telefoon voor navigatie. Tegen de middag lost de mist op in motregen en laat de tundra een grauw en grijs kleurenpalet zien. Ondanks de eentonigheid vallen juist de kleine uitspattingen op. Een rood plantje met 5 kleine blaadjes, arctische berken die niet de hoogte in groeien, maar de breedte. En de stilte, de bijna onnatuurlijke stilte. Alleen het geluid van schoenen over de schijnbaar droge tundra, over de stenen en het rendiermos.

Beslagen ramen

De dag gaat snel voorbij. De mist zorgt ervoor dat onze wereld klein blijft en de regen ervoor dat we blijven lopen. De eenvoud van de 12 dagen geeft me rust. Lopen en eten. Niets meer of minder. ‘S avonds een plekje vinden voor mijn matje, of dat nou een trekkershutje is of tentje. Druipend nat van de miezer komen we na acht uur lopen aan bij een trekkershut. Er is plaats voor 5 mensen. Er zijn er 10. Gelukkig hebben de meesten tentjes bij zich en zijn het geharde Noren en Finnen. Ze gaan allemaal naar Halti, de hoogste berg van Finland. De nacht staat bol van gesnurk, gedraai en beslagen ramen; misschien was een tentje naast het huisje zo’n slecht idee nog niet.

De afslag naar Halti laat vele hikers achter ons en stappen we door rotsachtige valleien de andere kant op, naar ons volgende hutje. Dit hutje staat in the middle of nowhere. Er zijn twee bedden, een houtkachel inclusief een hand vol muizen en als kers op de taart een klein keukentje met gasstel. Zo maken we een heerlijke maaltijd van pasta met olijfolie en wat gedroogde ui. Een simpel maal smaakt het beste in een simpel hutje. Met ons tweeën in het hutje hebben we in stilte tijd om te reflecteren op de plek waar we zijn, de kilometers die we gelopen hebben en wat we aan het doen zijn.

Rendieren

We zijn veel rendieren tegen gekomen, dit is de plek waar de Sami hun rendieren laten grazen. Ik probeer me voor te stellen hoe het hier in de winter eruit ziet. Het grote witte niks. Sneeuw, gure wind en het noorderlicht in de donkere wintertijd. Maar nu de zon hoog staat, genieten de rendieren van de warme stralen. Onderzoekend kijken ze ons aan als we langslopen. Na een nacht alleen in het gezelschap van de rendieren op de tundra is het tijd voor ons eerste bad in smeltwater en verder naar de groene Saraelv rivier in het Reisa National Park waar we een dag rust nemen.

De rustdag doet me goed, na vijf dagen sjouwen met een zware backpack heb ik behoefte aan een dag niks. In Sarelv is precies dat, niks. Alleen een bezoekerscentrum dat op donderdag open is. Wij komen op dinsdag aan. De trail loopt verder door de vallei van de grote Saraelv rivier. De tundra voelt ver weg. Hier is het groen, vochtig en met een klein beetje fantasie loop ik Jurassic Park in en kan er elk moment een dinosaurus uit de bossen schieten. Hoge varens en kletterende riviertjes.

We zijn deze trek op het goede moment begonnen; eind augustus. Het muggenseizoen loopt ten einde en de laatste muggen proberen wanhopig nog aan een paar druppels bloed te komen. In de dichte bossen lopen we op rap tempo door, zodat we uit handen blijven van de zoemende beesten. Ik had hier niet graag een maand eerder gezeten…

Langs kleine steile paadjes klauteren we weer omhoog, de vallei achter ons latend. Zo lopen we regelrecht de tundra weer op, waar de herfst niet op zich laat wachten. Een frisse arctische wind schudt de gele en oranje bladeren van de kleine berkjes heen en weer. Het zal niet lang meer duren of de winter komt eraan. Af en toe komen we andere hikers tegen, zo’n twee per dag. Ook mensen alleen: een blonde vrouw uit zweden stopt terwijl we onze lunch van nootjes en gedroogd fruit eten. Ze heet Ingrid en maakt voor de eerste keer een lange hike alleen.

Honderden muggenbeten

We hebben het over de route. Hugin en ik waren aan het bakkeleien over de laatste 18 kilometer; er is een trail door het moeras en over de weg. Volgens Hugin is de trail door het moeras gemaakt voor de winter, volgens mij kunnen we gewoon doorpakken en de laatste 18 kilometer nog wel door het moeras sjouwen. Ingrid verteld over haar ervaring in het moeras, hoe ze is gestoken door honderden muggen, hierdoor een allergische reactie heeft gekregen en hoe 18 kilometer haar twee dagen heeft gekost. Tot haar knieën liep ze door het water en haar tentje heeft ze op een heuvel neer kunnen zetten. Leuk is anders.

We lopen door naar Raisjavri waar we besluiten om een extra rustdag te nemen. Onze rustdag valt in het water. De regen tikt 36 uur onafgebroken op het tentzeil. De volgende dag is de trail bijna een rivier geworden. Kleine stroompjes zijn nu kolkende massa’s. We steken rivieren over en gaan tot onze heupen door het water heen. Met sokken aan merk ik dat ik de beste grip heb, zonder sokken is het glibberen door de rivieren. Bij de laatste grote rivier valt Hugin in het water, maar gelukkig schijnt er een zwak zonnetje waardoor zijn kleren naderhand langzaam kunnen drogen.

Het licht van de tundra

De laatste nacht in onze tent spenderen we op de tundra tussen de gele dwergberkjes. We koken samen in de tent, dat is het warmst. Na het eten nemen we gezamenlijk de traditionele slok Salmiakki en schrijven daarna onze dagboeken. Ik kijk naar de lucht en mijn hart slaat over. “Hugin, kijk omhoog!” Roep ik. Door het aardedonker dansen groene strepen in de lucht, het eerste noorderlicht van het jaar. Gebiologeerd staren we naar de hemel tot we het echt te koud krijgen.

De volgende dag komen we uit bij een weg en met het horror verhaal van Ingrid en 18 kilometer hoog water in ons hoofd besluiten we de weg af te lopen naar Kautokeino. Daar aangekomen klop ik aan bij bekenden waar we warm worden onthaald. Ons laatste huisje op de trail is hun tuinhuisje. Met vuur, vis en wederom het noorderlicht.

Tijdens mijn reis in Sapmi wil ik leren van de Sami cultuur. Door deze hike to lopen heb ik  respect gekregen voor hun werk als rendierherders. De tundra is waar een gedeelte van de Sami nog werkt, vroeger woonden nog veel mensen in tenten en hadden een nomadistische levensstijl. Om te kunnen leven op de tundra moet je kunnen improviseren en je aan kunnen passen aan de natuur.

Tijdens de zomer is het makkelijk; de zon schijnt, het is enigszins warm en er is veel water om te drinken. Ik kan me alleen maar voorstellen hoe het is in de winter. Temperaturen tot -45C, een gure wind en geen straaltje zon gedurende paar weken. Niet voor niks werden de Sami als meesters van de tundra gezien. Om met de woorden van Sami kunstenaar Nils Aslak Valkeapää te eindigen:

How can I explain

that I can not live in just one place

and still live

when I live

among all these tundras

You are standing in my bed

my privvy is behind the bushes

the sun is my lamp

the lake my wash bowl

Voor meer avonturen kan je mij volgen op mijn Facebookpage en insta: @erwin_zantinga

Erwin Zantinga

Ik ben Erwin Zantinga, 32 jaar en een uit de klei getrokken Groninger van het platteland. Door creatieve concepten aan mijn avontuurlijke reizen te verbinden kon ik deze reizen combineren met mijn opleiding aan de Academie voor Popcultuur in Leeuwarden en zo is de term Creatief Avonturier geboren.

Reizen naar USA en Canada

---