Reisverslag | Mijn beklimming van de hoogste berg van Turkije

Ver in het oosten van Turkije, waar toeristen nog een bezienswaardigheid zijn voor de lokale inwoners en er amper Engels wordt gesproken, ligt een berg die voor veel mensen een bijzondere betekenis heeft. Het is de hoogste berg van Turkije. Een vulkaan die in 1840 voor het laatst actief is geweest en die de omgeving eromheen volledig domineert.

Het leven in de regio draait om deze berg. Armenië heeft de berg zelfs gekozen als hun nationale symbool, hoewel ze (tegenwoordig) helemaal op Turks grondgebied staat. En al sinds de 11^e eeuw wordt deze berg door velen aangewezen als de plek waar de Ark van Noach na de zondvloed landde. De Turken noemen haar Mount Ağrı (of Ağrı Dağı), maar bij ons is ze bekender als de berg Ararat.

Bijbelse berg

Voor Mountainreporters mocht ik op reis naar deze bijzondere bestemming. Op een warme dag in augustus arriveer ik dan eindelijk in Ağrı, samen met vier andere journalisten uit heel Europa. Het is nogal een reis om hier te komen. Eerst een vlucht van Amsterdam naar Istanboel, een overnachting aldaar, en een tweede vlucht naar het piepkleine vliegveldje van Ağrı. Vanuit ons hotel hier is het dan nog meer dan een uur rijden naar de voornaamste reden van onze reis.

Maar als we de berg dan eindelijk voor het eerst zien opdoemen aan de horizon, wordt het ons gelijk duidelijk waarom ze zo’n belangrijke plek inneemt in het leven van de mensen hier. Het is veruit de hoogste berg in de verder redelijk vlakke omgeving. Slechts een paar andere bergen liggen eromheen, maar ze vallen in het niet bij deze kolos, die aan de voet zo’n 35 à 40 kilometer breed is. Little Ararat, haar kleine zusje, is met haar 3925 meter toch zeker zelf ook de minste berg niet, maar naast Ararat zelf lijkt ze een heuveltje.

Een berg met een verleden

Door de eeuwen heen is er in deze regio hevige strijd gevoerd. Van 2015 tot 2019 was dit gebied zelfs helemaal afgesloten vanwege spanningen tussen Koerdische groeperingen en de Turkse regering, maar nu is de rust er weergekeerd. De plaatselijke bevolking heeft weinig bronnen van inkomsten, dus het toerisme wordt met open armen verwelkomd. Ze zijn hier trots op hun rijke geschiedenis, en met recht.

Een half miljoen jaar geleden liepen in dit gebied al mensen rond. Dit was waar Mesopotamië begon, het land tussen twee rivieren, het vruchtbare gebied tussen de Eufraat en de Tigris. Koninkrijken en machthebbers zijn hier door de eeuwen heen gekomen en gegaan.

Karavanen vol met specerijen en zijde vanuit India kwamen hier over de Zijderoute voorbijtrekken, de kostbare goederen onderweg naar rijke klanten. Van de Assyriërs tot de Babyloniërs, en van de Ottomaanse heersers tot de Russen. Ze hebben hier allemaal hun sporen nagelaten. En toen, nog niet eens zo lang geleden, kwam er in de jaren zestig ineens een heel ander soort karavaan voorbij. Kleurrijke Volkswagen busjes vol hippies kwamen langs op hun weg naar India, op zoek naar peace, love and happiness.

Hedendaags toerisme

Maar de toeristen van nu komen niet voor de luxegoederen, en ook de bloemenkinderen zijn allang vertrokken naar rustiger vaarwater. De hedendaagse bezoeker komt hier voor een hele andere rijkdom: de top behalen van de 5137 meter hoge vulkaan. De vijfduizender Ararat staat bekend als een niet al te technische beklimming. Daarmee is de top een haalbare kaart voor beginnende tot halfgevorderde klimmers.

Ook gevorderde klimmers kunnen hier natuurlijk uit de voeten. Ararat kan zowel in de zomer als in de winter beklommen worden. De populairste maanden voor een beklimming zijn trouwens juli en augustus, als de sneeuwlaag tot een minimum is beperkt. In de winter kan het hier bitterkoud worden en in die periode zijn de berg en haar omgeving vaak helemaal bedekt door sneeuw. Daarom is dat jaargetijde voorbehouden aan ervaren klimmers.

Helaas was mijn eigen bezoek te kort om helemaal naar de top te kunnen klimmen, maar we klommen naar basecamp 1, op 3200 meter hoogte, om met eigen ogen te zien hoe het er daar uitziet en uitleg te krijgen over hoe een beklimming in zijn werk gaat.

Voor de klimmers begint de reis in Ağrı of het dichter bij de berg gelegen Doğubayazıt. Na aankomst kun je hier nog even ronddwalen en de laatste inkopen doen. Als je wat vergeten bent of je bagage heeft onderweg ergens een verkeerde afslag genomen, zijn de basisbenodigdheden ook hier verkrijgbaar, al is het wel even zoeken naar een outdoorwinkel. Meer mogelijkheden om benodigdheden in te slaan voor een dergelijke tocht zijn er natuurlijk in Istanboel, waar ruim voldoende aanbod is van outdoorwinkels.

Omdat er vanuit Nederland geen rechtstreekse vluchten zijn naar Ağrı, maak je altijd een stopover in Istanboel of Ankara. Je kunt die gelegenheid dus gelijk aangrijpen om er een citytrip aan vast te plakken op de heen- of terugweg. Ontbrekende materialen huren kan bij de meeste aanbieders van een expeditie naar de top ook. Er is een overdaad aan aanbieders die een expeditie kunnen verzorgen, dus zorg dat je er een uitkiest met een ruime ervaring en een goede reputatie.

Het is verplicht om een vergunning aan te vragen voor de tocht, en om een lokale gids in de arm te nemen om je te begeleiden naar de top. Wil je zoveel mogelijk zelf doen en op kosten besparen? Kies dan voor een expeditie waarbij alleen de gids en vergunningen voor je worden verzorgd. Dit is natuurlijk de goedkoopste optie, reken dan op zo’n 500 dollar per persoon (prijsniveau voor 2023). Ben je meer het type voor een all-inclusive vakantie? Je kunt de expeditie ook tot in de puntjes voor je laten regelen.

Ga je voor de betrekkelijke luxe van een compleet verzorgde reis, dan word je opgehaald van het vliegveld, je kunt al je specialistische materialen ter plaatse huren en de transfers en hotels laten regelen. Je bagage wordt naar het basecamp vervoerd met paarden en je logeert in een tent die al voor je opgezet is. Je eten wordt voor je verzorgd, je kunt warm douchen op de berg, en ga zo maar door. Kortom, je hoeft dan alleen nog maar naar boven te lopen. Kosten voor deze optie zijn afhankelijk van je keuzes, uiteraard, en per bedrijf verschillend.

Ben je na Ararat nog niet uitgeklommen, of wil je daarvoor nog een warming-up? In het gebied liggen nog enkele andere (lagere) bergen die je ook kan beklimmen, zoals Kaçkar, Nemrut, Suphan en Tekelti. Of steek de grens over naar Georgië om daar Kazbek te beklimmen. Meer uitdaging? Mount Damavand (5671 meter) in Iran is ook binnen bereik.

Oké, berg bedwongen, wat nu?

Terug naar huis dan maar weer? Laten we eerlijk wezen, waarschijnlijk zul je niet snel terugkomen in deze verre uithoek van Turkije. Bouw dus wat extra dagen in voor of na je beklimming om alle overige bezienswaardigheden te bewonderen. Zo is een populaire stop de plek waar de Ark van Noach naar verluidt is gevonden. Op een afgelegen plek in de bergen ligt een eigenaardige verhoging in het landschap waar je met wat goede wil inderdaad een scheepsvorm in kan herkennen.

Op grondscans zijn er onder het aardoppervlak structuren te zien die van hout zouden zijn. De lokale inwoners en de vinders van de plek zijn ervan overtuigd dat het hier om de resten van de Ark gaat. Er zijn echter nog nooit opgravingen geweest. Er zijn wel plannen voor wetenschappelijk onderzoek, dus wie weet wat er nog onder de aarde vandaan gaat komen, mocht het ooit zover komen.

Tot die tijd is het nog een rustige, low-key attractie waar je gratis naar kunt gaan kijken. Er staat een klein gebouwtje waar je de geschiedenis van de vindplaats en de vinders kunt bekijken, en een overzichtsplatform vanwaar je een goed uitzicht hebt over de ark. In de verte zie je hier zowel kleine als grote berg Ararat over de vallei uittorenen.

Het paleis van de pasja

Ook kun je een middagje doorbrengen bij het İshak Paşa paleis (İshak Paşa Sarayı) vlakbij Doğubayazıt. Dit meer dan driehonderd jaar oude Ottomaanse paleis heeft een prachtig uitzicht over de vallei beneden. Daarmee is het ook een perfecte plek voor een adembenemende zonsondergang, dus plan je bezoek strategisch. Vanaf de parkeerplaats bij het paleis sta je al gelijk met één been in het verleden.

Het paleis zelf is nog maar het begin, hier vlakbij vind je ook de tombe van Ahmed-i-Hani, een belangrijke dichter, schrijver, filosoof en mysticus uit de 17^e eeuw, en de eeuwenoude restanten van een Urartu verdedigingswerk, dat lijkt alsof het hier gewoon uit de rotsen is komen groeien. Dwaal eerst op je gemak door het paleis zelf en verken de verschillende zalen, de kerkers, de keuken, het badhuis, de eetzaal en de moskee. Kijk uit over de rotsen beneden je en bewonder de boom des levens, het decoratieve motief dat telkens weer terugkomt in de stenen van het paleis.

Maar een paar minuten wandelen hier vandaan sta je al voor de tombe, die op zijn beurt weer aan de voeten ligt van de ruïnes. Neem een kort kijkje bij de tombe omdat het kan, maar zorg ervoor dat je genoeg tijd over houdt voor de indrukwekkende vervallen muren die her en der tussen de rotsen uitsteken. Een korte beklimming over een rotshelling later sta je tussen de overblijfselen van het bouwwerk.

Trek wel goede schoenen aan, want er liggen veel losse stenen op het pad naar boven. Boven aangekomen kun je genieten van het uitzicht over het paleis onder je. Maar weinig mensen nemen de moeite om helemaal naar boven te klimmen, dus vanaf hier kun je in alle rust genieten van dit moment. Een perfecte plek om je een oude veroveraar uit het Ottomaanse Rijk te wanen, of misschien juist een hedendaagse ontdekkingsreiziger?

Waar moet je rekening mee houden?

• De mensen hier spreken weinig tot geen Engels, dus een gids is zeker een aanrader. Een goede gids kan je helpen bij van alles en nog wat en zal je reis een stuk aangenamer maken.
• Gastvrijheid staat hier hoog in het vaandel, en de mensen zijn gemoedelijk en beleefd. Juist daarom is het altijd goed om rekening te houden met plaatselijke gebruiken en tradities. Zo is het altijd raadzaam om van tevoren te checken wat de plaatselijke gewoontes en gebruiken zijn. Zo zijn bijvoorbeeld veel koffiehuizen plaatsen waar alleen mannen komen.
• Als je als vrouw naar een koffiehuis wil, moet je soms goed zoeken. Rokken en broeken tot op de knie zijn geen gemeengoed, maar als toerist zul je er niet zo snel om worden aangekeken. Hemdjes en kortere broeken, daarentegen, zijn minder gewenst. Dit geldt voor zowel vrouwen als mannen. Als je op bezoek gaat in een moskee, gelden natuurlijk conservatievere kledingvoorschriften. Ook voor dit soort sociale en culturele vraagstukken is een gids erg handig.
• Zorg dat je altijd contact geld op zak hebt, betalingen met creditcard of bankkaart zijn hier lang niet altijd mogelijk, zeker niet voor de kleinere uitgaven.

• Wij maakten tijdens onze rondreis gebruik van de diensten van gids Erhan Aden. Zijn Engels is meer dan uitstekend en hij heeft een grote kennis van de lange geschiedenis van het gebied, die hij graag deelt.
• We kregen op de berg een rondleiding door het basecamp van Ararat Saltik.
• Hedendaagse hippie? In Doğubayazıt kun je, (vlakbij het İshak Paşa paleis) bij Noah’s Restaurant alles in één stop regelen: je kunt hier kamperen (camper of tent), prima eten en je expeditie naar de top boeken (Ararat Trekking Tours)