Reisverslag Turkije. Tussen zee, bergen en oude beschavingen.

Bij veel mensen is Turkije vooral bekend als bestemming voor een strandvakantie, en dan vooral in all-inclusive resorts. Maar de zuidwestkust van Turkije levert veel meer dan resorts met zijn azuurblauwe baaien, groene bergen, eeuwenoude ruïnes en outdoor activiteiten, en meestal met mooi weer. Het zou dus een zeer veelzijdige bestemming moeten zijn en dat ga ik onderzoeken.

Mijn reis begon in Fethiye, een charmant havenstadje aan de Lycische kust, en bracht me via prachtige baaien, verlaten dorpen, wilde rivieren en archeologische vindplaatsen naar het rustieke Dalyan. Een reis vol contrasten en avontuur.

Duiken in Tarzan Bay

Onze uitvalsbasis is een sfeervol hotel in Fethiye, op steenworp afstand van de jachthaven. Daar ligt een boot van het Fethihe Diving Center klaar die ons naar Tarzan Bay brengt, een beschutte inham aan de zuidkust van de Fethiye-baai. Het is mijn allereerste duik met perslucht, en hoewel ik me zorgen maak over mijn gevoelige oren, helpt de instructeur me kalm door de procedure heen.

Dankzij het loodgewicht rond mijn middel blijf ik stabiel zweven in het water, en met regelmatig klaren houden mijn oren zich rustig. Al snel openbaart zich een hele nieuwe wereld onder water: slingers van posidonia-gras, kleurrijke lipvissen, baarsachtigen en zelfs een ieniemienie octopusje.

Onder water is het surrealistisch om boten en zwemmers van onderaf te bekijken. Ergens wel raar om onder mensen door te zwemmen zonder dat ze dat doorhebben. Zouden ze zich afvragen waar die luchtbubbels vandaan komen?  De bodem loopt steil af en de ervaren duikers kunnen tot 25 à 30 meter duiken. Ik blijf met mijn instructeur op maximaal vijf meter diepte, perfect voor een eerste kennismaking met de onderwaterwereld.

Amynthas

Na de duik genieten we in Fethiye bij restaurant  Paşa Bey Kebap van een lunch met mezze en traditionele lahmacun, de Turkse pizza. Daarna rijden we omhoog richting het rotsgraf van Amyntas, uitgehouwen in een steile kalkstenen klifwand. We klimmen omhoog om deze indrukwekkende graftombe van dichtbij te bekijken. De tombe dateert uit de 4e eeuw v.Chr., toen Fethiye nog bekend stond als Telmessos, een belangrijke stad binnen het rijk van Lycische beschaving.

In de toegangspoort is in het oud-Grieks een inscriptie te lezen: “Amyntas, zoon van Hermapias”. Over wie Amyntas precies was, bestaan verschillende theorieën, maar hij moet heel belangrijk zijn geweest om zo’n imposante graftombe te hebben gekregen.

Naast de grote tombe van Amynthas zijn ook nog een reeks kleinere graven zichtbaar. Ze zijn eenvoudiger van opzet dan die van Amyntas, maar geven gezamenlijk een fascinerend inkijkje in de begrafenisgebruiken van de Lycische elite. De meeste van deze tombes hebben een gevel die lijkt op een woonhuis, compleet met deuren, zuilen of een veranda-achtige structuur. Dit weerspiegelt een typerend aspect van Lycische architectuur: het geloof dat de overledene in het hiernamaals voortleefde zoals in het aardse leven, in een soort ‘eeuwig huis’. Vanaf de tombes heb je een prachtig uitzicht over de stad en baai van Fethiye.

Verdwalen in spookdorp Kayaköy

De tocht gaat verder naar Kayaköy, ooit een bruisend Grieks dorp, tot het tijdens de bevolkingsuitwisseling in 1923 werd verlaten. In 1923 tekenden Turkije en Griekenland het Verdrag van Lausanne, het einde van de Grieks-Turkse oorlog. Dit verdrag legde de grenzen van het nieuwe Turkije vast en bevatte daarnaast ook een ingrijpende maatregel: een verplichte populatie-uitwisseling op basis van religie.

Ongeveer 1,2 miljoen Orthodoxe Grieken die in Turkije woonden, moesten verhuizen naar Griekenland, terwijl zo’n 400.000 moslims uit Griekenland naar Turkije werden overgebracht. De uitwisseling was niet vrijwillig: mensen moesten hun huizen, eigendommen en land achterlaten. Vooral hier in West-Anatolië, waar Griekse gemeenschappen al eeuwenlang geworteld waren, had dit een enorme impact.

Sindsdien is Karaköy een spookdorp met honderden lege huizen, kerken en scholen die langzaam worden overgenomen door de natuur. De Turkse moslims uit Griekenland die zich er vestigden kozen ervoor om niet in de Griekse huizen te trekken. Zij wilden dichterbij het water wonen. Ze hebben voor hun nieuwe huizen wel alle kozijnen en deuren gebruikt die achtergelaten waren.

Lycean Way

Karaköy maakt deel uit van de Lycian Way, een 540 km lange wandelroute die langs antieke steden, kliffen en baaien slingert. Deze Lycian Way kun je geheel of gedeeltelijk lopen. De gehele route duurt ongeveer een maand en er zijn itineraries beschikbaar waarbij je bagage wordt vervoerd, overnachtingsplekken zijn geregeld en je zelf alleen maar met een dagrugzak op pad gaat.

We wandelen een deel van de trail omhoog, dwars door de ruïnes van Kayaköy, tussen wilde bloemen, geurige kruiden en zoemende insecten. Boven op de bergkam wacht een verrassing: een prachtig panorama met een diepblauwe zee, omlijst door kliffen en bergen met dennenbossen en kalkstenen rotsen. We dalen af richting Ölüdeniz, waar een busje staat te wachten om ons terug te brengen naar Fethiye. Na een inspannende dag is het tijd om heerlijk te relaxen met een biertje en een heerlijk menu bij La Populaire Restaurant.

Wildwater op de Dalamanrivier

Vroeg uit de veren, want vandaag trekken we het binnenland in om te gaan raften op de Dalaman Rivier. Deze rivier snijdt diep door de bergen van het gelijknamige district en staat bekend om haar heldere water, steile kloven en wilde stroomversnellingen.

Na een lange rit arriveren we bij de raftingbasis en stappen daar over in een busje dat ons via een hobbelige, onverharde bergroute met ontelbare bochten naar het beginpunt brengt. Onze gids, captain Kaan, loodst ons door een serie stroomversnellingen van minimaal categorie 3, uitdagend maar toch wel toegankelijk voor beginners, zolang je maar luistert naar de commando’s.

Op een gegeven moment klapt de raft tegen een uitstekende rots en ik voel mijn helm de impact opvangen – een duidelijke reminder waarom veiligheidsuitrusting geen overbodige luxe is. Het water is fris, maar de zon brandt en wetsuits zijn overbodig. Terwijl het aan de kust stormachtig is, genieten wij hier van helder weer, stromend water en een prachtige bergomgeving.

We genieten na de wildwater actie van heerlijke gerechten op een plek waar je het niet verwacht: Toparlar Yuvarlakçay, een restaurant in een botanische tuin aan een kabbelende rivier, met platforms boven het water en een lommerrijke oase van rust. Je kunt er ook zwemmen als je zou willen. Lijkt me een heerlijke plek om af te koelen op een hete zomerdag, het is de gehele dag open (van 8:00 tot 23:30 uur, reserveren is aan te raden!)

Ziplinen en kayakken in Aşı Koyu

In de idyllische baai van Aşı Koyu, bij Dalyan, start ons programma met een zipline over het knalblauwe water. Het is een korte, maar spectaculaire vlucht. Daarna stap ik in een zeekajak om samen met gids Barkın Tarhan de grillige kustlijn te verkennen. We hadden gehoopt enkele zeegrotten in te kunnen varen, maar de hoge golven, nasleep van de storm, maken dit onmogelijk. Geen ramp: de ervaring van peddelen op een wilde open zee tussen rotsformaties en verborgen stranden, is al spectaculair genoeg.

Ronde twee ga ik met een medereiziger in een tweepersoons kayak. De start moet een keer over. Bij het afduwen breekt een hoge golf over ons heen en de kayak staat vol water. Het is teveel water om eruit te pompen, dus we mogen het water weer uit.  Kayak omgekeerd en nog een keer proberen. Nu gaat het wel goed en met zijn tweeën vliegen we over het water. De kleur van het water lijkt wel op blauwe Gatorade, zo fel blauw.

Mountainbiken

Na de lunch in de baai rijden we naar Köyceğiz, waar we op de mountainbike stappen voor een tocht langs het Köyceğiz-meer en het Liquidambar woud. Deze route voert ons door bossen, moerassen en langs citrusboomgaarden. Dat ziet er op het eerste gezicht mooi uit, maar het heeft een keerzijde: deze citrus bomen gingen ten koste van een uniek ecosysteem.

Tot halverwege de 20e eeuw waren de oevers van het meer rijk aan gombossen, bestaande uit de zeldzame oriental sweetgum tree (Liquidambar orientalis). Deze boomsoort komt bijna uitsluitend voor in Zuidwest-Turkije en is wereldwijd bekend om zijn aromatische hars, die eeuwenlang werd geoogst voor gebruik in parfums, medicijnen en balsems.

Door de groeiende vraag naar landbouwgrond, met name voor citrusproductie, zijn veel van deze bossen in de tweede helft van de vorige eeuw gekapt of sterk ingeperkt. Daarmee verdween niet alleen een zeldzame boomsoort, maar ook de leefomgeving van talloze vogels, insecten en amfibieën die afhankelijk zijn van dit specifieke biotoop.

Gelukkig zijn er tegenwoordig meerdere beschermde zones rond Köyceğiz waar ze nog te vinden zijn. Let op: De vochtige lucht trekt wel veel muggen aan, dus een tip: neem muggenspray mee. De mountainbike trails zijn overigens niet echt moeilijk en ook met een gravel bike prima te doen.

Het oude Kaunos

De dag eindigt rustig met een ontspannen vaartocht over de Dalyan-rivier. Onderweg passeren we de indrukwekkende rotsgraven van Kaunos, uitgehouwen in de kliffen. Een stukje verderop stappen we van de boot af. We volgen een zandpad omhoog tot, uit het niets, de opgravingen van oude stad Kaunos opdoemen. Daar is veel te zien, deels staan de gebouwen nog, deels zijn ze opnieuw opgebouwd door archeologen.

We zien een badhuis en een theater dat tegen de heuvel ligt, met zijn stenen tribunes half overgenomen door gras en bloemen. Hier hebben duizenden mensen ooit gelachen, geschreeuwd en gejuicht. Nu alleen het suizen van de wind en het gebalk van talloze verwilderde ezels die hier vrij lijken rond te lopen. Een grappig hondje wandelt gezellig met ons mee, wel een heel bijzondere gids!

We lopen verder over brokken marmer, een prachtig mozaïek en voorbij tempels zonder daken. Ook de contouren van een agora waar ooit handel werd gedreven zijn zichtbaar. Alles ligt open en bloot. Op het hoogste punt staan de ruïnes van de akropolis. Onderin ligt de baai waar ooit schepen aanlegden, nu een moeras, waar we vooral veel reigers zien.

De zee heeft zich teruggetrokken, maar Kaunos kijkt nog altijd uit over het water. We stappen een stukje verderop de boot weer op richting het bekende Iztuzu-strand. Dit wordt ook wel “Turtle Beach” genoemd, vanwege de Caretta-caretta zeeschildpadden die hier hun eieren leggen. Helaas is het een kort bezoek, want de zon is verdwenen achter de wolken en het is al laat. Dit strand is vanaf 19 uur verboden toegang om de schildpadden hun rust te gunnen.

We sluiten de reis stijlvol af met een diner bij restaurant La Bohème, terwijl de rotsgraven achter ons langzaam worden verlicht. Een magisch moment, en een perfecte afsluiting van een bezoek aan de natuur, cultuur en avontuur in een van de mooiste regio’s van Turkije.

---