Nordkalottleden: Ervaar de oneindige rust en ruimte in Lapland

Ervaar de oneindige rust en ruimte in Lapland

Een reisverhaal van Rozemarijn Dam

Zoek je een prachtige plek met ruige natuur waar je geen kip tegen komt (maar wel rendieren)? Waar de weidse uitzichten letterlijk zorgen voor ruimte in je hoofd. En waar je, als je je hoofd ’s nachts uit de tent steekt, magie van het Noorden in de lucht kunt zien dansen. Ontdek dan eens het mooie wat Lapland te bieden heeft.

---

Lees hier deel 1 van mijn reisverslag op Mountainreporters.

---

Scandinavië is echt één van mijn favorieten. Het weidse landschap, de ongerepte natuur en de verlatenheid van veel gebieden geven dit land een ongekende kwaliteit. Uiteraard is het niet allemaal rooskleurig, anders zou het vol zitten met mensen. De ruige natuur en de onvoorspelbaarheid van het grauwe weer zorgen voor een natuurlijke selectie van avonturiers. Maar met een beetje ervaring en goede regenkleding prik je hier zo doorheen. Want als de regen ophoudt word je beloond met uitzicht op weidse meren, brede dalen, witte bergtoppen, schattige berkenboompjes en misschien wel een kudde huppelende rendieren in de verte.

Nordkalottleden

Het 800 kilometer tellende pad dat meandert over de grens waar de drie landen samenkomen maakt gebruik van verschillende bekende wandelpaden, waaronder de Padjelantaleden en Kungsleden. En loopt door de natuurgebieden Øvre Dividal, Reisa, Abisko en Padjelanta. De tocht kan op verschillende plekken gestart worden. Vanaf het noorden in Kautokeino (Noorwegen) en vanaf het zuiden in Sulitjelma (Noorwegen) of Kvikkjokk (Zweden). Wij zijn gestart in Sulitjelma wat gemakkelijk bereikbaar is met een bus vanaf Bodø in Noorwegen. We slaan daarmee het eerste deel van Zweden over, met als doel om de tocht in zes weken uit te lopen. Dat blijkt later vrij optimistisch.

Padjelantaleden, Zweden

Sulitjelma – Ritsem

Het pad voert je langs de meest prachtige gebieden. Door Padjelanta national park, bekend om de grote variatie aan bijzondere bloemen en planten. Lopend door deze groene valleien zie je op de achtergrond de witte kappen van Sarek national park. Je passeert regelmatig Sami dorpjes waar ze ook lokaal voedsel verkopen in het hoogseizoen. Aan het einde van dit deel kun je een bootje over het meer Akkajoure pakken om aan te komen bij STF Ritsem, een luxe berghut bereikbaar vanaf de weg. Sla vooral het wachthuisje bij Akkastugan niet over, waar iedere hiker welkom wordt geheten door een vriendelijke gepensioneerde dame met lokale Sami gerookte vis, traditioneel brood en warme chocomelk bij een huiselijk houtkacheltje.

De Sami zijn de inheemse bevolking van Lapland. Zij zijn van oorsprong nomaden en leefden van de jacht, visserij en het verzamelen van plantaardig voedsel in de natuur. Zij volgden de rendieren op hun trektocht naar zee (winter) en naar de bergen (zomer). Dit werd door de jaren heen steeds meer gereguleerd, waardoor zij als herders kuddes rendieren beheerden. De populatie rendieren in Lapland is tegenwoordig geheel eigendom van de Sami en samen met het hele gebied ‘Lapponia’ hebben zij de status van werelderfgoed.

Kungsleden, Zweden

Ritsem – Abisko

Het gebied dat daarop volgt door Noorwegen hebben wij vanwege ons optimisme moeten afsnijden. Wij hadden ingezet op een opbouw van 18 km/dag in de eerste week tot 22 km/dag in de tweede. Maar gezien onze zware emotionele bagage en de fysiek lastige stukken met rivierdoorwadingen,  sneeuwvelden en moerasvelden bleken de loopuren een stuk langer dan verwacht!

Wij waren aangenaam verrast dat zelfs deze shortcut nog spectaculairder was dan de Kungsleden zelf

De shortcut die je hier kunt maken loopt vanaf Ritsem in twee dagen naar de Kungsleden. Hiermee kunnen vier dagen afgesneden worden. Wij waren aangenaam verrast dat zelfs deze shortcut nog spectaculairder was dan de Kungsleden zelf. Hier loopt het pad namelijk haaks op de bergruggen die het Kungsleden pad omringen. Vanaf een afstand heb je hier een fantastisch uitzicht op al deze witte toppen. Het stuk wat wij hebben overgeslagen is nog wat ruiger, met rivierdoorwadingen en weinig hutten om in te overnachten. Maar van horen zeggen zeker de moeite waard.

Aangekomen op de Kungsleden is het over met de rust. In het hoogseizoen is dit een favoriete route voor veel Zweden, maar ook buitenlandse wandelaars. Ieder jaar wordt hier de Fjällraven Classis georganiseerd, waaraan 2000 mensen kunnen meedoen om een deel van de Kungsleden te lopen. Dit zorgt voor hordes mensen, en dus ook omgeploegde paden en modderpoelen. Het is een groot contrast om vanuit het zijweggetje ineens op de ‘snelweg’ te komen. Want die is inderdaad wel vier banen breed. Ondanks het hobbelige pad wordt het wel duidelijk waarom al die mensen hier lopen.

Beekjes meanderen door het brede dal en schuwe rendieren zie je hier en daar in groepjes voorbij komen

De bergen en valleien zijn kolossaal en prachtig! Brede groene valleien lopen over in steile bergruggen met witte topjes. Beekjes meanderen door het brede dal en schuwe rendieren zie je hier en daar in groepjes voorbij komen.

Vlakbij de kruising met de Kungsleden ligt de hoogste berg van Zweden, de Kebnekaise. Om hier te komen moet je een omweg maken van één dag heen en terug, want deze ligt niet op de route. Maar dit was wat ons betreft zeker de moeite waard! De Kebnekaise kun je in een dag beklimmen voor een waanzinnig uitzicht, als je geluk hebt. Helaas hadden wij dat niet. In plaats daarvan hebben we een sidetrip gemaakt naar de Tarfala vallei. Deze vallei eindigt met een hut aan een ’s ochtends spiegelglad meer omringd door rotsen en drie grote gletsjers. Wat een prachtige plek! Naar ons idee magischer dan klimmend achter hordes mensen naar de top van de Kebnekaise, in ieder geval met slecht weer. Hier kun je een nachtje blijven in de hut, of je tentje opzetten achter de opgestapelde stenen muurtjes die beschermen tegen de wind.

De Kungsleden eindigt in Abisko. De witte bergen worden langzaam ingeruild voor groene valleien met prachtig kolkende rivieren (deze keer met bruggen die op andere delen van de route schaars zijn) en watervallen. De beste tijd om hier aan te komen is eind augustus/begin september wanneer de herfst zichtbaar begint te worden in de hele vallei.

Abisko heeft de meeste zonuren van het Noorden van Zweden en is door de heldere nachten zeer geschikt om het Noorderlicht te spotten

Na de weidse uitzichten van de dagen ervoor is het een feestje om hier het bos in te lopen. Omringd met deze kleurrijke bomen en planten voel je je geborgen, als een soort thuiskomen. Abisko is de vallei met de meeste zonuren van het Noorden van Zweden, en door de heldere nachten zeer geschikt om het Noorderlicht te spotten. In de winter is dit ook een leuke uitvalsbasis voor toertochten of een husky sledetocht.

Øvre Dividal, Noorwegen

Abisko – Kilpisjarvi

Vanaf hier naar het Noorden worden de brede paden ingeruild voor kleine sporen met af en toe een bordje of steenmannetje. Hier heb je zeker een kaart en kompas of GPS voor nodig. Maar wat is het heerlijk om die rust weer te vinden na de relatieve drukte op de Kungsleden. De prachtige bossen met regenboogkleuren worden afgewisseld door hogere steenvlaktes met hier en daar een sneeuwveld.

Het is prachtig om na zo’n grauwe en grijze pas, al dan niet met dichte mist waardoor het zicht slecht is, aan te komen in het volgende felgekleurde bos. De kleuren lijken ineens nog intenser en sprekender. Het einde van dit deel komt uit op het drie landen kruispunt ‘Treriksröset’, wat niet veel meer voorstelt dan een meer met drie verschillende symbolen gekerfd in stenen pilaren. Vanaf daar loop je Finland binnen naar Kilpisjarvi. Als je hier – net als ik – in september bent heb je kans op een winterse bui. Heel fijn om daarna weer op te warmen bij het haardvuurtje in de hut.

Onverwacht winterlandschap bij Halti. Eigen foto: Rozemarijn Dam

Halti, Finland 

Kilpisjarvi – Halti

De tocht vervolgt zich hier naar het hoogste punt van Finland, Halti. Deze route is veel bewandeld door Finnen voor hun bucketlist. Zweden en Noren zal je hier niet zo snel tegenkomen, omdat zij net over de grens meer uitdagende bergen hebben. Door de populariteit van deze route is er eigenlijk altijd wel volk in de hutten, wat dit deel aangenaam gezellig maakt. Het pad komt langs bergmeren en kleine berkenbossen in een steenachtig uitgestrekt gebied.

een prachtige vallei met een romantische waterval, perfect gevormde bergen en uitgestrekte meren

Maar na het weidse grijze landschap kom je ineens in een prachtige vallei met een romantische waterval, perfect gevormde bergen, uitgestrekte meren, en in mijn geval een regenboog om het plaatje af te maken. Het pad splitst bij de route naar de top van Halti richting Noorwegen. Een rotsige pas met verbluffende uitzichten op het diepe dal brengt je in twee dagen in de Reisa Vallei.

Reisa vallei, Noorwegen

Halti – Kautokeino

Na de steenachtige, winderige vlaktes is deze vallei extreem genieten. Deze tijd van het jaar is het een waar fruit walhalla. Bosbessen, frambozen, rode bessen en de typisch noordelijke lingonberry zijn voor het grijpen. Na een nacht in het fantastische bezoekerscentrum ‘Ovi Raishiin’ waar je daadwerkelijk kunt slapen in historische Noorse houten hutjes met grasdaken, wordt het pad vervolgd langs de Reisa rivier.

Gigantische watervallen aan beide zeiden van de kloof zorgen voor een spetterend schouwspel. Onderweg heb je naast de betaalde Noorse hutten ook kleine ‘open cabins’ waar je gratis gebruik van kan maken. Eén daarvan is mijn absolute favoriet, waar ‘home of hobbits’ op staat. Dit schattige met gras bedekte hutje is zo opgewarmd en voelt als een fijn holletje om je even terug te trekken. Als het had gekund was ik hier langer gebleven. Uiteindelijk eindigt de vallei in een heuvelachtige vlakte met hier en daar berkenbosjes.

Eén cabin is mijn absolute favoriet, waar ‘home of hobbits’ op staat

Op het moment dat ik hier liep verzamelden zich hordes rendieren om richting de kust te trekken voor de winter. Al lopend voel je de inspanning van de dieren die keer op keer proberen hun kudde aan één zijde van mij, ‘de indringer in hun land’, te krijgen. Wat een mooi schouwspel. Mijn tocht eindigde in Kautokeino. Een klein dorpje, waar verder niet veel te zien is. Vanaf daar kun je liftend of met de bus door naar Alta om een vliegtuig te pakken. Of, als je er nog niet genoeg van hebt, het lange afstandspad vervolgen richting de Noordkaap.

Noorderlicht

Grote kans dat je op deze tocht het noorderlicht ziet! Vanaf september wordt het vroeger donker en kun je genieten van dit dansende licht. Ik had het noorderlicht al een keer eerder gezien, maar in de verte en langzaam bewegend. Dus ik had de veronderstelling dat de filmpjes die je voorbij ziet komen versneld waren. Maar in mijn laatste week bleek dat dit helemaal niet zo hoeft te zijn! De Reisa vallei biedt een prachtig decor voor deze nachtelijke voorstelling met bogen van groen licht, als een ballet met sierlijke patronen en voorbedachte choreografie. Wat een magie. Ik ben verliefd. Zoiets vergeet je nooit meer.

Voetenbad in gletsjerwater

Er zijn meer dan genoeg uitdagingen onderweg. Zoals de  rivierdoorwadingen. Beter ben je niet bang voor een beetje stromend water, want er zijn niet overal bruggen. Dus wandelschoenen uit en waden maar. Sandalen die je niet verliest in de stroming zijn zeker de moeite waard om mee te dragen. De helse kou van het gletsjerwater dringt door tot in je botten. Maar daarna voel je je als herboren, zo lekker opgefrist. Het voordeel van al dat water is dan ook dat je je daar nooit druk om hoeft te maken. Er is water in overvloed, het is kraakhelder en gelijk drinkbaar (al zuiveren sommige mensen het toch voor de zekerheid).

Natte voeten gegarandeerd

De hoeveelheid regen en smeltwater uit de bergen zorgt voor veel natte en moerasachtige gebieden. En ondanks dat het pad, met name in Zweden, bestaat uit houten planken krijg je gegarandeerd natte voeten. Het is dus verstandig om goede waterdichte schoenen te hebben, of jezelf er aan over te geven en juist te gaan voor lichtgewicht, sneldrogend. Risico is wel dat je voeten erg lang nat blijven als het langere tijd nat en koud is.

Muggennetje paraat

De timing van je tocht in het Noorden is erg belangrijk als het gaat om muggen. Deze talloze steekbeesten zijn een echte overlast van eind mei tot eind augustus. Als de eerste nachtvorst is geweest in augustus beginnen ze langzaamaan te verdwijnen. DEET en een muggennetje zijn daarom geen overbodige luxe.

Overnachting: Knusse hutten en krappe tent

Onderweg zijn er hutten die meestal op dagafstand liggen, deze website geeft daar een mooi overzicht van. Maar niet overal, dus een tent is wel een vereiste als je de hele route wil lopen. Je mag overal vrij kamperen, de uitdaging is wel​ om een goede beschutte plek te vinden. De hutten in de drie landen zijn totaal verschillend, waardoor je precies weet waar je bent. In Zweden hebben ze vaak een ‘standaard model’, met name op de Kungsleden. Een eenvoudige maar ruime hut met een dubbele keuken en slaapkamers met stapelbedden en matrassen. Deze hutten hebben een ‘stugvärd’, gepassioneerde mensen die de hutten beheren en je informatie kunnen geven over het gebied en het weer. Deze hutten zijn daardoor wel vrij prijzig. Let er op dat de hutten op de Kungsleden vol kunnen zitten in het hoogseizoen. Reserveren is dus handig, via STF.

Mijn favoriete hobbitstee. Eigen foto: Rozemarijn Dam

De Noorse hutten zijn mijn favoriet. Iedere keer anders, maar vaak wel met schattige geblokte gordijntjes, knusse banken en ook hier stapelbedden met matrassen. Als je lid wordt van de Norske Turistforening (DNT) kan je een sleutel aanvragen waarmee je toegang hebt tot alle hutten en daarbovenop een korting op je overnachting. Als je deze tocht, of een andere trektocht in Noorwegen gaat doen is het​ zeker aan te raden lid te worden. De betaling van de hutten gaat op goed vertrouwen in een brievenbus.

Voor alle hutten geldt dat je je welkom voelt en dat er een houtkachel is waarop je ook water kan verwarmen

De Finse hutten langs deze route zijn gratis ‘wildernishutten´. Deze mooie blokhutten hebben ook bedden, maar vaak zonder matrassen. Ze zijn over het algemeen iets minder verzorgd en schoon, misschien omdat niemand zich verantwoordelijk voelt om ervoor te zorgen. De hut bestaat uit één ruimte waar ook geslapen wordt. Voor alle hutten geldt dat je je welkom voelt en dat er een houtkachel is waarop je ook water kan verwarmen. Daarnaast is het protocol dat je, voordat je vertrekt, zorgt dat er voldoende hout klaar ligt voor de volgende verkleumde gasten. En dat je het aangeveegd en netjes achter laat.

9 dagen eten op je rug

De hutten hebben, met uitzondering van STF Ritsem en een aantal hutten op de Kungsleden en Padjelantaleden, geen eten te koop. Het grootste deel van de tocht zal je dus je eigen eten moeten meenemen. Dat is een flink pakket, want de meeste etappes zijn acht à negen dagen. Op je tussenstops zijn er ook hotels of hostels te vinden waar je een dag rust kan nemen en vooral een warme douche, of zelfs een welverdiende sauna! In alle tussenstops vind je supermarkten met ruime keus, behalve in Ritsem, waar de hut een kleine shop heeft. Wij hebben er voor gekozen om voedselpakketten vooruit te sturen. Dit kan prima naar een hotel, hostel of berghut (bereikbaar vanaf de weg) en de mensen staan open om het voor je in ontvangst te nemen (neem wel even op voorhand contact op met je gekozen postadres en vermeld altijd je eigen naam en verwachte aankomstdatum). Alleen in Ritsem was ons pakketje niet doorgekomen uit het postpunt in Gällivare. Vermeld hier nadrukkelijk dat ze het door moeten sturen naar de hut, of neem even contact met hen op hoe je dit het beste kunt doen. Maar zelfs zonder voedselpakketten is het goed te doen, als je tevreden bent met kant-en-klare tourmaaltijden.

Het pad gaat door waar de tijd stilstaat

Deze tocht, in dit bijzondere veelzijdige landschap, heeft mij dichter bij de natuur gebracht en na dagenlang lopen ook dichter bij mezelf. De vele verrassingen die dit pad te bieden heeft zorgen voor een onvergetelijke tocht. En al loop je niet de hele route, alle etappes zijn echt de moeite waard. Waar je ook uitkomt, dit gebied laat je die oneindige ruimte en rust ervaren waar de tijd even stilstaat.

Wat een magie. Ik ben verliefd. Zoiets vergeet je nooit meer

Facts

• Pad: Nordkalottleden/Nordkalottrutta/Kalottireitti
• Afstand: 800 km (wij deden er 616)
• Tijd: 35 – 50 dagen (wij deden het in 38 loopdagen)
• Seizoen: augustus/september
• Temperatuur: -5 tot 20 graden (wees op alles voorbereid)
• Schoenen: Hoog en waterdicht of licht en sneldrogend
• Rugzak: minimaal 65 liter
• Dagen zonder bevoorrading: max 9
• Link: www.samenland.nl

---

Lees hier deel 1 van mijn reisverhaal over Nordkalottleden

---