Verslag van The Balkan Trail, door Montenegro, Kosovo en Albanië

Tekst: Marloes van Pareren | Fotografie: Manja Herrebrugh en Marloes van Pareren | In samenwerking met Travelbase.

---

“Het was een trektocht door de elementen.” “Ik voerde een gesprek met de natuur.” “Ik leerde mezelf kennen ver weg van alles en iedereen.”. Het zijn uitspraken die je vaak voorbij ziet komen in artikelen over epische trails waarbij de wandelaar niet alleen een wandeling over de paden, maar ook een wandeling door zijn ziel heeft gemaakt. En hoe cliché deze uitspraken ook zijn, iets ervan begin ik te begrijpen na het lopen van The Balkan Trail. Eerder nam ik je al mee in mijn ervaringen en zette Manja haar gedachten tijdens de trail op papier.

Nog één keer nemen we je mee: de bergen in, door donkere bossen en groene valleien. We laten je de kou van de nacht en de warmte van een persoonlijke overwinning voelen. Nog één keer vertellen waar we ons onoverwinnelijk door voelde en waar we een traantje om moesten wegpinken. Nog één keer nemen we je mee naar de Balkan!

Laagjes-stress

Een lange-of korte broek? Gids Ylinde kijkt ons lachend aan. “Joh, ik heb tot nu toe iedere trail in korte broek gelopen!” En zo sta ik even later van de ene op andere been hoppend bij de briefing. Brr, toch best fris zo ’s ochtends. Wat zal het zijn? Een graadje of 5? Misschien 8? Nou ja, we worden wel warm als we in beweging komen! Manja heeft heel slim haar afritsbroek aan getrokken!

Laagjes, laagjes, laagjes. Het is het motto van the Balkan Trail. Het is september en de winter ligt al duidelijk op de loer. Langzaam slaat ze haar koude vingers om de nu nog groene bomen en struiken heen en laat de eerste blaadjes rood en oranje kleuren. Boven mijn enthousiast aangetrokken korte broek draag ik dan ook zeker vier lagen om de rest van mijn lichaam nog even warm te houden! Had ik nou maar een muts meegenomen!

Laagje aan, laagje uit

Berg op: laagjes uit. Berg af: laagjes weer aan. Wandelend door een windstil dal, heerlijk in een t-shirt! Oei, boven op die richel waait toch wel een erg frisse wind. Toch maar weer de extra laagjes uit de rugzak erbij. Laagjes wisselen is niet alleen noodzakelijk om jezelf op temperatuur te houden, het is ook hét ultieme moment om even te socializen met de andere wandelaars van onze groep. Je ziet ze al van verre staan, voorover gebogen over hun rugzak, wandelstokken in de grond geprikt: de laagjes wisselende mede-wandelaars.

Je maakt een kort praatje en loopt verder, vind het zelf nog niet nodig om te wisselen. Tien minuten later krijg je het toch ook te warm en zo herhaalt het hele plaatje zich! En soms, soms is het uit of aandoen van een laagje ook gewoon een heel goed excuus om even pauze te mogen houden tijdens een pittige klim of steile afdaling!

Kleding

Het is de belangrijkste vraag die je jezelf iedere dag weer stelt tijdens de trail. Wat trek ik aan? Een korte of lange broek? Een extra laag onder mijn jas, of toch niet? Neem ik een regenbroek mee voor onderweg? Een trektocht in de bergen betekent dat je voorbereid moet zijn op allerlei soorten weer. Het kan er ’s ochtends nog zo heerlijk zonnig uitzien, dit betekent niet dat het aan de andere kant van een bergrichel ook zo is. Weer in de bergen kan zo maar omslaan. Een weersvoorspelling is hier een richtlijn, geen zekerheid.

En dus zat ik ieder ochtend nadat mijn wekker was gegaan op mijn slaapmatje met al mijn meegebrachte kleren voor me. Eén laagje? Twee laagjes? Het beste is om meerdere dunne lagen aan te trekken. Technische kleding werkt hiervoor het beste. Waarom technisch? Dit soort kleding is speciaal ontwikkeld voor sportieve bezigheden waarbij het warmte vasthoudt, maar wel ventileert zodat zweet wordt afgevoerd. Doet de kleding dit niet en ga je zweten dan verliest de kleding haar isolerende eigenschappen en krijg je het koud.

Draag daarom als eerste laag een thermoshirt van bijvoorbeeld merinowol of polyester. Daarover een fleece vest, of t-shirt met lange of korte mouwen (geen katoen, dit heeft een slechte vochtafvoer!) en daarover een hardshell: een jas die regen en wind goed tegenhoudt maar waar zweet wel door naar buiten kan. Ik droeg bijvoorbeeld deze hardshell van Helly Hansen. Als broek is een afritsbroek het meest ideaal. Manja droeg onder andere deze afritsbroek van Schöffel.

Van Travelbase kregen we allemaal een buff. Ideaal! Je kunt hem om je nek dragen om deze warm te houden, of om je hoofd tegen de zon. En dan het belangrijkste, meest onderschatte onderdeel van de kleding: de sokken! Een gemiddelde dag op de trail bestaat uit ongeveer 17 kilometer klimmen en dalen. Je voeten krijgen het dus best te verduren. Natuurlijk weten we hoe belangrijk de schoenen zijn. Ik hoef jullie vast niet te vertellen dat goed ingelopen wandelschoenen een pré zijn. Maar de sokken worden vaak onderschat.

Ik loop zelf het liefs op merino-wollen sokken. Deze houden mijn voeten warm (ik ben een echt koude-voeten persoon), maar houden geen vocht vast waardoor je blaren voorkomt. Foute sokken zijn vaak een oorzaak van blaren, en die wil je koste wat kost zoveel mogelijk voorkomen. Laat je dus goed voorlichten over welke sokken voor jou het beste zijn. Als laatste kan ik hikers die in het voor- of najaar de trail willen lopen aanraden om een dunne muts en handschoenen mee te nemen, temperaturen gaan aan het einde van de middag hard richting het vriespunt!

Magisch

Vandaag zijn we onderweg naar Dobërdol: een klein dorpje hoog in de bergen waar amper 1000 mensen wonen. Voor ons ligt een groene vallei zonder bomen. Hier en daar zijn witte vlekjes te zien: schapen die tevreden grazen in het dal. Zonnevlekken trekken als een discobal door het dal en verlichten iedere keer weer een ander stukje van het veelkleurige tapijt van mos en struiken. Een glinsterend riviertje slingert als een zilveren lint door de vallei. We worden ingehaald door drie paarden: een witte, een zwarte en een bruine.

Alsof ze ingekleurd zijn door een kind, van alle kleuren eentje. Rechts staat een schaapsherder voorovergebogen hangend op zijn herdersstaf. Zijn grote witte hond ligt lui bovenop een grote steen. Het voelt alsof we met iedere stap een stukje verder terug in de tijd reizen. In de verte staat een groepje simpele houten huizen, het zou zo het dorp van Asterix kunnen zijn! Een klein wit hondje staat keffend bij het hek van een groentetuintje. Dat is Dobërdol, daar gaan we overnachten. Magisch is het hier!

De mensen

Albanië, Kosovo en Montenegro zijn arme landen. De mensen hier leiden een simpel leven. In de kleine bergdorpjes leven ze van wat het land hen geeft. Ze hebben groentetuintjes en overal staan fruitbomen: appels, peren, vijgen. Als je erop let zie je zo overal. Herders trekken ’s zomers met hun dieren de bergen in. In de hoger gelegen valleien kom je ze met enige regelmaat tegen. Meestal vergezeld door een grote hond die de beren, wolven en lynxen weg moet houden bij de schapen en geiten. Het dorpje Dobërdol loopt tegen het eind van het najaar zo goed als leeg, de meeste mensen trekken weg naar de lager gelegen delen met hun dieren. In de winter kan hier wel 4 meter sneeuw liggen!

De mensen die je onderweg tegenkomt zijn ontzettend vriendelijk en gastvrij. Daarnaast zijn ze trots: trots op hun land, hun dorp hun dieren. Allemaal willen ze je hier graag iets van meegeven: een stukje verse geitenkaas, een lokale vleesspecialiteit of lokale muziek. Ga hier lekker in mee en dompel je helemaal onder is de gastvrijheid! Eet, dans en zing mee!

Kou

En zo bereiken we na een dag lopen het Idyllische Doberdöl. De camping heeft een helling die niet onderdoet voor een steile klim! Manja en ik zijn gelukkig niet de laatste van de groep en vinden in het achterste hoekje van het terrein nog een klein stukje redelijk vlakke grond. Nog warm van de wandeling zetten we onze tentjes op terwijl de zon achter de bergen zakt en de nacht langzaam om ons heen valt. Achter het hek van de camping worden we loom aangestaard door herkauwende koeien die niet lijken te begrijpen waarom wij toch al die moeite doen om een slaapplek te creëren. Een berg stro is ook prima!

Warme douche

Nadat we onze spulletjes hebben uitgepakt begint de nachtelijke kou zich in onze vermoeide spieren te nestelen. Brrr. Tijd voor thee en een warme douche! Dobërdol is één van de weinige overnachtingsplekken waar je een echt warme douche kunt nemen. De andere plekken hebben of geen, of weinig warm water waardoor alleen de snelste wandelaars een warme douche kunnen nemen.

Voor Manja en mij als langzame wandelaars betekende dit grotendeels niet douchen tijdens de trail! Maar hier in Dobërdol stappen we na een heerlijke maaltijd en nog nadampend van de gloeiendhete douche even later onze tenten in. Op het doek van de tent heeft zich al wat lichte vorst gevormd. Het is duidelijk al onder nul hier zo hoog in de bergen. Dat wordt slapen met alles aan!

Bagagevervoer

Manja en ik kozen er voordat we de trail begonnen voor om allebei te wandelen met alleen een daypack. Onze tent en slaapspullen werden tussen de verschillende overnachtingsplekken vervoerd door auto’s en soms met paarden als een auto niet mogelijk was. Dit scheelde bij ons beide ongeveer 12 kg in gewicht tijdens de wandelingen. Deze 12 kg is ook precies het maximale gewicht dat je mee mag geven aan het bagagevervoer. Travelbase is heel streng op dit gewicht. De reden hiervoor is dat ze de paarden die onze tassen dragen niet willen overbelasten. Een goede reden dus!

Belangrijk is dat je voor vertrek thuis weegt hoeveel kilo je meeneemt. Dit scheelt een hoop gepuzzel tijdens de trail. Je kunt het teveel aan meegenomen spullen veilig achterlaten in het basecamp. Hier kom je de laatste dag ook weer terug. Heb je zelf geen trekkerstent, goede slaapzak (tot onder het vriespunt) of matje? Geen probleem! Deze kun je bij Travelbase huren. Ga er dan vanuit dat een geleende tent met slaapzak en mat ongeveer 4 à 5 kilo weegt.

Overwinning

Van de gidsen krijgen we het advies om ons goed voor te bereiden op de koude nacht. Trek kleren aan, ga zo nodig met meerdere personen in een tent liggen, dan blijft het warmer in de tent. En doe voor je je slaapzak induikt nog even 20 squats en wat push-ups om warm te worden, hoe warmer je je slaapzak induikt, hoe minder snel je het koud krijgt.

En dus liggen Manja dik aangekleed in onze slaapzakken, zelfs onze regenjas moet wat extra warmte generen! Ik trek mijn slaapzak helemaal over mijn hoofd zodat geen enkel stukje huid meer aan de koude buitenlucht overgeleverd is. En toch de kou, de kou is overal. Als een sluipende vijand komt hij mijn slaapzak binnen en vestigt zich in mijn voeten, mijn handen, mijn benen. Hoe gaan we hierin slapen!

Een kruik, dat zou lekker zijn….. Maar wacht eens. Als we nou eens onze camelbak vullen met warm water uit de douche? En zo slapen we als roosjes, de eerste uurtjes, tot het warme water ook koud is en onze tent stijf bevroren. En toch voelt het niet als afzien. Meer als een ervaring, een overwinning. Dit maakt de hele trail alleen maar nog meer avontuurlijk! Niets luxe, back to basic, terug naar de natuur. Yes! ’s Ochtends worden we wel weer warm tijdens de ochtendoefeningen.

Kamperen

Tijdens de trail overnacht je op campings die bij een guesthouse liggen. Dit zijn meestal niet meer dan grasvelden waar je zelf een plekje kunt uitzoeken voor je tentje. Je kunt ervoor kiezen je eigen trekkerstent mee te nemen als je die hebt of deze te huren bij Travelbase voor een kleine bijdrage. Hetzelfde geldt voor het slaapmatje en de slaapzak. Je hoeft dus geen doorgewinterde kampeerder te zijn om deze trail te kunnen lopen. De guesthouses hebben een beperkt aantal douches en toiletten, maar verwacht niet teveel luxe.

Bij ons kon je alleen in Dobërdol warm douchen, de rest van de overnachtingen waren Manja en ik te laat om nog gebruik te kunnen maken van warm water (voor de echte avonturiers is een koude douche natuurlijk ook een optie!). Dit gebrek aan luxe was voor ons echter totaal geen belemmering, het hoort bij de gehele ervaring van een trail lopen in een onbekend gebied als de Balkan!

Een traantje

Dag vijf. Voor de laatste keer volgen we één van de op papier getekende pijlen die ons vijf dagen lang de weg hebben gewezen op the Balkan Trail. Nog één keer rechtsaf. En alsof het een echte wedstrijd is staat er onderaan de helling een finish poort waar we onderdoor moeten. Erachter alle gidsen en de wandelaars die al binnen zijn. Juichend. Lachend. Klappend. We zijn er! We hebben de hele Balkan Trail uitgelopen! Als bij toverslag is alle moeheid uit onze benen verdwenen en verschijnt er een grote glimlach op ons gezicht. We steken onze handen in de lucht en juichen.

Pure ontlading. Overwinning. Blijdschap. Een gevoel dat alle koude nachten en steile beklimmingen doet vergeten. Wanneer iedereen binnen is vertrekken we met busjes naar het basecamp. Helaas moeten we hier, aan het einde van onze trail, al wel afscheid nemen van drie van onze metgezellen. Het grootste deel van de trail hebben ze ons vergezeld, vertederd en opgefleurd.

Met grote, bruine ogen kijken ze ons aan. Neem ons mee! Lijken ze te zeggen. Neem ons mee! Dit laat je toch een traantje wegpinken. Wat gaat er nu gebeuren met deze drie zwerfhonden? Komen ze de winter wel door? Lopen ze volgend jaar weer alle trails mee? Nog één keer kijken we door de achterruit van ons busje. Ze staan er nog steeds….

Lees hier deel 1 van ons verslag over de Balkan Trail

Wat kun je verwachten van the Balkan Trail?

• The Balkan Trail is een achtdaagse reis waarbij je in vijf dagen tijd ongeveer 80 kilometer van de trail The Peaks of the Balkan loopt.
• De groep bestond bij ons uit ongeveer 40 man. Daarvan waren er vier gidsen. Dit lijkt een grote groep, maar je loopt tijdens de tocht snel uit elkaar.
• De gemiddelde leeftijd is ergens in de dertig. Bij ons was de jongste begin 20 en de oudste eind 60.
• Je overnacht in een tentje bij guesthouses in de bergen. De eigenaren van deze guesthouses zorgen voor het ontbijt en diner en zetten een lunch voor je klaar om mee te nemen.
• De meeste dagen bestaan uit ongeveer 1000m klimmen en hetzelfde aantal afdalen.
• De trail is prima te doen als je een goede conditie hebt. Je hoeft geen ervaring te hebben in bergwandelen of meerdaagse hikes.
• De laatste nacht overnacht je in Podgorica. Vanuit hier vlieg je terug naar Nederland of Belgïe. In Podgorica kun je de stad bezichtigen of een tourtje maken om de omgeving te bekijken.
• Travelbase stuurt je voor vertrek een handige paklijst. Hier staat alles op wat je mee moet nemen en wat je kunt verwachten op de trail.
• En dan het belangrijkste: Geniet! Geniet van de omgeving, de mensen, het buiten zijn, de dieren, het even helemaal weg zijn van alles. Geniet!

---

Kun je niet wachten om richting de Balkan te reizen? Je kunt je nu aanmelden voor de trails van 2023! Zo ben je verzekerd van een plekje wanneer the Balkan Trail volgend jaar weer van start gaat.

!